Mandadan Markaya: Kızılırmak Deltası’nda manda üretimi markalaşıyor
Kızılırmak Deltası’nda manda yetiştiriciliğini modern, sürdürülebilir ve katma değerli bir yapıya kavuşturmayı amaçlayan "Mandadan Markaya" projesi hayata geçirildi. Proje 60 bin dolar bütçeli ve 12 ay süreli olup, manda varlığının korunması ile yerel halkın gelirinin güçlendirilmesini hedefliyor.
Yönetim, danışmanlık ve koordinasyon
Projenin yürütücülüğünü Prof. Dr. Ali Kemal Ayan üstlenirken, eğitim danışmanlığını Doç. Dr. Bakiye Kılıç yapacak. Koordinasyon görevi ise Ondokuzmayıs Yerel Eylem Grubu Derneği (OMYEGDER) Başkanı Tolga Eren tarafından sağlanacak.
Sorunlar ve çözüm yaklaşımı
Samsun, manda varlığı açısından önemli bir kent olmasına karşın ürünlerin markasız ve düşük katma değerle satılması üreticilerin başlıca sorunu olarak öne çıkıyor. Proje kapsamında akademik bilgi ve yerel deneyim bir araya getirilerek Samsun’a özgü manda ürünleri için coğrafi işaret süreci başlatılacak, pazar araştırmaları, ambalaj tasarımı ve online satış kanallarıyla ticari değer artırılacak. Üreticilere hijyenik sağım, doğru yemleme ve modern dölleme yönetimi gibi teknik konularda eğitimler verilmesi planlanıyor.
Bilgilendirme toplantısı ve katılımcı görüşleri
Projeye ilişkin yapılan bilgilendirme toplantısında Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, projenin geçmiş çalışmaların üzerine inşa edildiğini ve manda ile ilgili kurum ve kuruluşların desteğiyle üretimin hem ekonomik hem ekolojik açıdan korunacağını vurguladı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Küçük Ölçekli Projeler Türkiye Ulusal Koordinatörü Gökmen Argun, Türkiye’de 33 yıllık deneyimleri ve 400 üzerinde destekledikleri proje olduğunu belirterek, Samsun’un odak alanlarından biri olduğunu ve "Mandadan Markaya" projesinin bölgede çeşitliliği tanıtmak için önemli bir fırsat olacağını dile getirdi.
Samsun Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği temsilcisi İsmail Metin, manda varlığına ilişkin geçmiş ve güncel rakamları paylaşarak şu bilgileri verdi: 2008’de Samsun’daki manda sayısı 7 bin iken, 2024’te yapılan çalışmalarla 22 bine yükseldi; ancak şu anda 19 bin manda varlığı bulunduğunu belirtti. Mevcut ekonomik sıkıntılar ve beslenme kaynaklı yırtıcı hayvan kaynaklı yüzde 10 yavru kayıpları gibi sorunların sayının artışını engellediğini söyledi. Ayrıca markalaşma sürecinde süt veriminin yükseltilmesi gerektiğini, ıslah çalışmalarında Türkiye genelinde 30 bin mandanın bulunduğunu, bunun 4 bininin Samsun’da olduğunu ve İtalya örneğinde süt ortalamasının 9 kilo olduğunu, Türkiye’de henüz 6 kilo bile yakalanamadığını ifade etti.
Kırsal kalkınma, kadın ve gençlerin rolü
Proje kapsamında kırsalda istihdamı artırmaya yönelik çalışmalar da planlanıyor. 50 kadın ve genç üreticiye özel eğitim, mentorluk ve destek bilgilendirmeleri verilecek. Engiz Kadın Girişimi Kooperatifi’nin katkılarıyla üretici örgütlenmesi ve kooperatifleşmenin güçlendirilmesi hedefleniyor.
Beklenen ekonomik etki ve tanıtım faaliyetleri
Projenin sonunda manda ürünleri için güçlü ve tanınabilir bir marka kimliği oluşturulması ve bölge üreticilerinin toplam gelirinde yaklaşık 150 bin dolar artış sağlanması hedefleniyor. Yerel festivaller, tadım etkinlikleri ve sosyal medya kampanyalarıyla manda ürünlerinin ekolojik değeri ve sağlık açısından faydaları duyurulacak.
Yetkililer, projenin Kızılırmak Deltası’nda sürdürülebilir tarım ve hayvancılık için örnek bir model oluşturacağını belirtti. Tanıtım toplantısında ayrıca OMÜ Yerel Eylem Grubu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Tolga Erel, Bafra Doğa Koruma ve Milli Parklar Şefliğinden Cengiz Akyüz ile OMÜ Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünden Doç. Dr. Bakiye Kılıç Topuz sunum yaptı. Toplantı, manda ürünlerinin sunumu ile sona erdi.
SAMSUN’UN DOĞAL MİRASLARINDAN BİRİ OLAN KIZILIRMAK DELTASI’NDA MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİNİ MODERN, SÜRDÜRÜLEBİLİR VE KATMA DEĞERLİ BİR YAPIYA KAVUŞTURMAK AMACIYLA "MANDADAN MARKAYA" PROJESİ HAYATA GEÇİRİLİYOR. PROJE İLE BÖLGEDEKİ GELENEKSEL ÜRETİM, BİLİMSEL DESTEKLE MARKALAŞMA SÜRECİNE GİRECEK.
