Yapay Pankreas ile Diyabet Tedavisinde Yeni Dönem
Acıbadem Üniversitesi Diyabet Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen toplantıda, yapay zeka destekli Yapay Pankreas teknolojileri ve yeni tedavi yaklaşımları paylaşıldı.
Etkinlik ve katılımcılar
Acıbadem Üniversitesi Diyabet Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİYAM) uzmanlarının katılımıyla Acıbadem Ataşehir Tıp Merkezi'nde gerçekleştirilen bilgilendirme toplantısında, diyabet tedavisindeki ileri teknolojiler ele alındı. Etkinlikte Prof. Dr. M. Temel Yılmaz, Prof. Dr. Özlem Çelik, Prof. Dr. Saygın Abalı, Dr. Ferhat Çetin, Dr. Yaser Süleymanoğlu, Dr. Tekin Münür Ormancıoğlu, Diyetisyen Dila Güzel ve Uzman Hemşire Hülya Yalın Turna yapay zeka destekli sistemleri anlattı; yapay pankreas kullanan hastalar da deneyimlerini aktardı.
Uzman değerlendirmeleri
Prof. Dr. M. Temel Yılmaz diyabetin hem ülke hem de dünya çapında önemli bir sağlık sorunu olduğunu vurguladı. Dünya genelinde diyabetli sayısının 582 milyon kişiyi geçtiğine dikkat çeken Yılmaz, Türkiye'de diyabetin artış hızının dünya ortalamasının iki katı, Avrupa ortalamasının dört katı düzeyinde olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Yılmaz ayrıca şunları belirtti: «Diyabet kronik bir hastalık. Hareket azlığı, uzun ekran başı süreleri ve bozulmuş beslenme alışkanlıkları insülin direncine, obeziteye ve sonra diyabete yol açıyor. Diyabet, kronik hastalıklar içinde ilk 6 sırada olan ölüm nedenlerinin 4 tanesinin bir numaralı sebebi. Yani kalp damar hastalıkları, hipertansiyon ve buna bağlı felçler, böbrek yetersizlikleri, 20 yaş üstü görme kayıpları ve trafik kazaları dışında bacak amputasyonlarının bir numaralı nedeni.»
Yılmaz, diyabetin erken tanı ve düzenli takiple kontrol altına alınabileceğini belirterek, «Diyabetlilerin 3'te 1'i şu anda hasta olduğunu bilmiyor. Bu nedenle düzenli yıllık kontroller çok önemli; diyabet uygun izlemle uzun yıllar kontrol altında tutulabiliyor.» ifadelerini kullandı.
Yapay pankreas ve teknolojik gelişmeler
Prof. Dr. Yılmaz, yapay pankreas teknolojisindeki hızlı ilerlemelere dikkat çekti ve şu değerlendirmeyi yaptı: «Yapay pankreas çok hızla gelişti, artık tam otomatik yapay pankreaslar çıktı. Hasta bunu kullanmaya başladığı andan itibaren günlük hayatında hiçbir değişiklik yapmadan sistemler hastanın kan şekerini normal düzeyde tutuyor.»
Yılmaz ayrıca kök hücre ile ilişkili gelişmelere de değinerek, yağ dokusundan veya diğer kaynaklardan alınan kök hücrelerden insülin salgılayan hücreler oluşturulabildiğini ve büyütülebildiğini söyledi. Bunun sonucunda parmaktan kan şekeri ölçümleri ve insülin iğneleri gibi uygulamaların önümüzdeki süreçte yerini yapay pankreas ve kök hücre temelli yaklaşımlara bırakacağı öngörüsünü paylaştı.
Hastaların deneyimleri
Şahin Duman — 30 yıllık Tip-1 diyabet hastası
49 yaşındaki Şahin Duman, 30 yıldır farklı tedavi yöntemleri denediğini ve 2024 yılında yapay pankreasla tanıştıktan sonra kan şekerinin istenen düzeye geldiğini anlattı. Duman, «1996 yılında teşhis aldım... 2007'den 2015'e kadar kablolu insülin pompası kullandım ama yine kan şekerim istenen seviyeye gelmiyordu. 2024 yılında yapay pankreasla tanıştım ve o gün bugündür kan şekerlerim gayet iyi durumda, regüle gidiyor. Bu da çok mutluluk verici. Yapay pankreas diyabetle mücadelenin o kadar zor olmadığını; doğru tedavi ve sistemlerle çok daha rahat tedavi edilecek bir rahatsızlık olduğunu gösteriyor. Hem kendinizi daha iyi ve özgür hissediyorsunuz, hem de daha rahat hareket etme şansına kavuşuyorsunuz.» dedi.
Janset Burcu Kubat Kırmızıgül — içerik üreticisi ve yaşam koçu
36 yaşındaki Janset Burcu Kubat Kırmızıgül, yapay pankreas ile yaşamının nasıl değiştiğini şöyle anlattı: «Üniversitedeyken babamın kaybından sonra diyabet tanısı aldım. Diyabette en önemli şey bilmek, farkında olmak. Hamileyken insülin pompasıyla tanıştım; kan şekerim daha stabil hale geldi. Son 6 aydır yapay pankreas kullanıyorum. Bu cihaz 2 dakikada bir kan şekerimi ölçüyor ve rezervuardaki insülinden ne kadarının verileceğine karar veriyor. Ben sadece yemek yiyorum; sisteme ekstra müdahalede bulunmuyorum. Geceleri hipoglisemiden koruyor, böylece güne herkesle aynı seviyeden başlıyorum.»
Kırmızıgül, cihazı çocuğuna anlatırken de toplumsal önyargıları göz önünde bulundurduğunu söyleyerek kızına cihazları «şeker polisleri» hikâyesiyle açıkladığını ve bunun çocuğun psikolojisine yardımcı olduğunu belirtti.
Erişim ve adalet çağrısı
Kırmızıgül, yapay pankreasın kendisine sağladığı konforu vurgulayarak bu teknolojinin sadece lüks değil, tüm diyabet hastaları için bir ihtiyaç olduğunu söyledi. «Bu teknoloji mental yükümü azaltarak hayatımı konforlu hale getirdi. Ancak maliyeti yüksek; ülkemizde birçok insan bu teknolojilere ulaşamıyor. Dolayısıyla bu teknolojilerin devlet bünyesinde erişilebilir olması gerekiyor; sensör lüks değil, bütün diyabet hastalarının ihtiyacıdır.» ifadelerini kullandı.
DİYABET TEDAVİSİNDE KULLANILAN YAPAY ZEKA DESTEKLİ SİSTEMLERİ ANLATILDI
