Uzmanlardan uyarı: E-sigara sağlık açısından tehlike oluşturuyor
E-sigara kullanımı gençlerde yayılıyor, riskler katlanıyor
Prof. Dr. Ayşe Bahadır başkanlığındaki değerlendirmede, elektronik sigaraların geleneksel tütün ürünlerinden farklı görünse de ciddi sağlık zararları taşıdığı vurgulandı. 1950’lerden itibaren sigaranın zararlarına ilişkin bilimsel kanıtların artmasıyla birçok ülkede tütün kontrolü uygulamaları yaygınlaşırken, daha az zararlı olduğu iddiasıyla piyasaya sürülen e-sigaraların yeni problemlere yol açtığı belirtildi.
E-sigaralar tütünün yanması sonucu oluşan katran ve karbon monoksit gibi bazı maddeleri içermese de nikotin bağımlılığını sürdürmektedir. Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Bahadır, gençler arasında e-sigara deneme oranlarının %12-%50 arasında değiştiğini ve e-sigara kullanan gençlerin geleneksel sigaraya başlama olasılığının altı kat arttığını bildirdi.
Prof. Dr. Bahadır, e-sigaraların bileşiminde nikotin dışında propilen glikol, bitkisel gliserin ve çeşitli aroma vericiler bulunduğunu; meyve, tatlı ve mentol gibi aromaların gençleri cezbettiğini, yüksek sıcaklıklarda bu maddelerin toksik bileşiklere dönüştüğünü söyledi. "Bu durum nikotin kullanımının erken yaşta başlamasına yol açmakta ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır," dedi.
Bilimsel veriler, e-sigaraların solunum sistemi üzerinde belirgin etkiler oluşturduğunu gösteriyor. Akciğer dokusunda iltihaplanma, solunum güçlüğü ve EVALI (Elektronik Sigara ile İlişkili Akciğer Yaralanması) olarak tanımlanan ağır akciğer hasarları kısa süreli kullanımda bile solunum yetmezliğine ve ölüme yol açabiliyor. Nikotin ayrıca kalp atım hızını ve kan basıncını artırarak kardiyovasküler riskleri yükseltiyor.
Ergenlerde nikotin maruziyetinin beyin gelişimini olumsuz etkilediği; dikkat, öğrenme ve hafıza üzerinde kalıcı zararlar bırakabildiği belirtildi. Gebelikte e-sigara kullanımı ise düşük doğum ağırlığı, erken doğum ve nörogelişimsel bozukluk riskini artırıyor.
Pasif maruziyet de önemli bir sorun. E-sigara buharı ortama nikotin, ağır metaller ve toksik bileşikler yaymakta; buharın solunması özellikle çocuklar, yaşlılar ve astım veya kalp hastalığı olanlar için tehlike oluşturuyor. Uzmanlar, pasif maruziyetin önlenmesinin tütün dumanına maruz kalmanın engellenmesi kadar önemli olduğunu vurguladı.
Bazı çalışmalar e-sigaraların sigarayı bırakmada yardımcı olabileceğini öne sürse de, kullanıcıların büyük bir kısmının hem e-sigara hem de geleneksel sigarayı birlikte kullandığı; yani "çift kullanım" davranışının yaygın olduğu tespit edildi. Bu durum, e-sigaraların bağımlılığı sona erdirmekten çok sürdürme aracı olabileceğine işaret ediyor.
Mevzuat ve denetim çağrısı
Prof. Dr. Ayşe Bahadır, Türkiye'de e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerine yönelik yasal düzenlemelerin bulunduğunu hatırlattı. 1996'da yürürlüğe giren ve 2008'de kapsamı genişletilen 4207 Sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun, tütün kontrolü açısından çerçeve sunmaktadır. 2013 değişikliğiyle elektronik nikotin sağlayıcı ürünler bu kanun kapsamına alınmış; 2020'de yürürlüğe giren 2149 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bu ürünlerin ithalatı ve satışı yasaklanmıştır. Bahadır, kullanımın da yasak olduğuna dikkat çekerek kapalı alanlar, kamuya açık yerler ve toplu taşıma araçlarında e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin kesinlikle yasaklandığını vurguladı.
Sonuç olarak, elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri form olarak farklı görünseler de temelde tütün ürünleri olup sağlık açısından zararlıdır. "Daha az zararlı" iddiaları bilimsel olarak geçerli görülmemektedir. Uzmanlar, üretim, ithalat, satış ve kullanım yasaklarının kararlılıkla sürdürülmesi, denetimlerin güçlendirilmesi ve toplumun bilgilendirilmesinin önemine dikkat çekmektedir.
Öne çıkan anahtar kelimeler: e-sigara, sağlık riski, gençlik, nikotin, EVALI, tütün kontrolü, 4207, 2149.
BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI PROF. DR. AYŞE BAHADIR
