Tütün Kullanımı Akciğer Kanseri Vakalarının Çoğunluğundan Sorumlu

Tütün Kullanımı Akciğer Kanseri Yükünü Artırıyor

Uzman Görüşü

Bilecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzman Doktor Selma Aktaş, tütün ve tütün ürünlerinin kullanımına bağlı akciğer kanseri oranlarının erkeklerde yüzde 89,9, kadınlarda ise yüzde 43 olduğunu belirterek, "Bu istatistikler dikkate alındığında, ülkemizde bir yıl içerisinde ortaya çıkan yaklaşık 25 bin akciğer kanseri vakasının önlenebilir olduğu söylenebilir" dedi.

Akciğer Kanserinin Tanımı ve Türleri

Akciğer, vücudun oksijen ihtiyacını karşılayan solunum organıdır ve birçok hücre tipinden oluşur. Bu hücreler normal sınırlar içinde bölünüp çoğalarak görev yaparlar; ancak kontrol dışı çoğalma sonucu akciğer dokusunda bir kitle, yani tümör oluşur. Bu kitle önce bulunduğu yerde büyür, ileri aşamalarda çevre dokulara veya dolaşım yoluyla uzak organlara yayılarak hasara yol açar; bu yayılma metastaz olarak adlandırılır.

Akciğer kanseri başlıca iki alt türde görülür. Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK), tüm vakaların yaklaşık %85

Dünya genelinde akciğer kanseri erkeklerde en sık görülen, kadınlarda ise ikinci sıklıkta izlenen kanser türüdür ve kanser kaynaklı ölümler arasında birinci sırada yer alır. GLOBOCAN 2022 verilerine göre dünyada bir yıl içinde yaklaşık 2,5 milyon yeni akciğer kanseri vakası görülmüş, 1,8 milyon kişi akciğer kanseri nedeniyle yaşamını yitirmiştir.

Tütünün Rolü ve Pasif İçicilik

Dr. Aktaş, tütün dumanının içeriğine değinerek, "Tütün dumanı 7 binden fazla kimyasal madde içerir ve bunların en az 70’i kansere yol açabilen maddelerdir" ifadelerini kullandı. Sadece sigara değil; puro, pipo ve elektronik sigara gibi ürünlerin de akciğer kanseri riskini artırdığı vurgulandı.

Tütünün oluşturduğu toksik karışımlar bronş epitelinde DNA hasarına yol açarak tümör gelişimini tetikler. DSÖ verilerine göre her yıl 1,3 milyon kişi pasif tütün dumanına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir ve pasif maruziyetin akciğer kanserine yol açtığı, maruziyetin "güvenli bir düzeyinin" bulunmadığı belirtilmektedir.

Ülke Verileri ve Tanı Evreleri

En güncel verilere göre ülkemizde yılda yaklaşık 30 bin kişi akciğer kanseri tanısı almakta, 23 bin vatandaş bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Vakaların sadece yüzde 17'si erken evrede tespit edilirken, yüzde 24,3'ü bölgesel, yüzde 58,6'sı ise uzak organ yayılımı evresinde tanı almaktadır. Tanı alma medyan yaşı 65 olarak bildirilmiştir.

Erken Tanı, Korunma ve Bırakma Destekleri

Uzman Aktaş, akciğer kanserinin erken evrede tespit edilmesinin tedavi başarısını artırdığını vurguladı ancak belirtilerin genellikle ileri evreye dek ortaya çıkmadığını, ortaya çıksa bile enfeksiyon veya sigaranın etkileriyle karıştırılabildiğini belirtti. Tekrar ettiği gibi, "Tütün ve tütün ürünlerinin kullanımına atfedilen akciğer kanseri oranının erkeklerde yüzde 89,9 kadınlarda ise yüzde 43 olduğu belirtilmektedir."

Tütünü bırakmanın her yaşta sağlık açısından fayda sağladığı, sigaranın bırakılmasından 10 yıl sonra akciğer kanseri riskinin içmeye devam eden birine kıyasla yaklaşık yüzde 50 azaldığı aktarıldı. Tütün ürünü kullananlara sunulan destekler arasında ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı, Sigara Bırakma Polikliniği ve Mobil Sigara Bırakma Polikliniği gibi hizmetler yer almakta; bu birimlerde bilimsel etkinliği kanıtlanmış ilaç tedavilerine ücretsiz erişim sağlanmaktadır.

Sonuç olarak Dr. Selma Aktaş, farkındalık, erken tanı ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının akciğer kanserinin önlenmesi ve erken evrede belirlenmesinde belirleyici olduğunu belirtti.

BİLECİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI UZMAN DOKTOR SELMA AKTAŞ