Türkiye'de organ bağışı ve nakil bekleyenlerin durumu
Güncel verilere göre Türkiye'de yaklaşık 35 bin hasta organ yetmezliği nedeniyle nakil bekleme listelerinde yer alıyor. Genel Cerrahi Bölümü uzmanı Op. Dr. Volkan Turunç organ nakli ve bağışıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Organ naklinin önemi
Op. Dr. Volkan Turunç, organ naklinin organ yetmezliği yaşayan hastaların yaşam kalitesini belirgin şekilde yükselttiğini belirtti. Organ nakli sayısının artması için en kritik unsurun organ bağışı olduğunu vurgulayan Turunç, yasal olarak 18 yaşını doldurmuş herkesin bağışta bulunabileceğini hatırlattı. Organ bağışı sayesinde birçok hastalığın tedavi süreçlerinde ve genel sağlık korunmasında önemli ilerlemeler sağlandığını ifade etti.
Bekleme listesi ve bağış rakamları
Turunç, Sağlık Bakanlığı verilerini aktararak bekleyen hasta dağılımını şöyle özetledi: 25 bin 246 hasta böbrek nakli, 2 bin 650 hasta karaciğer nakli ve bin 477 hasta kalp nakli için sırada bekliyor. Buna karşın, ülke genelinde bir yılda yalnızca 300-400 kadar organ bağışı gerçekleştiriliyor. Beyin ölümü tespit edilen vakalarda ailelerin organ bağışını kabul etme oranı ise yaklaşık yüzde 20 seviyesinde.
Kadavradan bağışlarda uluslararası karşılaştırma ve hedefler
Ülkemizdeki kadavra verici oranlarının yetersizliğine dikkat çeken Turunç, Avrupa ülkelerinde kadavra vericili nakillerin oranının genelde en az yüzde 50 olduğunu söyledi. Eurotransplant kriterlerine göre yoğun bakım yatak sayısı başına yılda en az bir beyin ölümü bildirimi olması gerektiğini belirten Turunç, 2024 verilerine göre yoğun bakım yatak sayısının 30 binin üstünde olduğunu, aynı yıl bildirilen beyin ölümü sayısının 2078 ve aile görüşmeleri sonrasında gerçekleşen organ bağışı sayısının sadece 364 olduğunu aktardı. Eurotransplant beklentisi olan milyon nüfus başına yıllık 25 kadavra vericiye kıyasla ülkemizde bu oranın 4.1 düzeyinde olduğunu söyledi. Batılı ülke seviyelerine ulaşmak için kadavra verici sayısının en az 10 kat artması, yani yılda 2 bin–3 bin kadavra vericiye ulaşılması gerektiğini vurguladı.
Canlı verici ağırlığı ve toplumsal etkiler
Turunç, organ bekleyen hasta sayısının artması ve kadavra bağışlarının yetersizliği nedeniyle Türkiye'de gerçekleştirilen nakillerin %80'den fazlasının canlı vericilerden yapıldığını, ülkemizin canlı vericili nakillerde dünyada ilk üçte yer alırken kadavra vericili nakillerde son sıralarda olduğunu belirtti. Organ naklinin sadece bir tıbbi müdahale olmadığını; hastaların ve ailelerinin sosyal yaşama, işe geri dönmesi ve yaşam konforunun artması açısından büyük önem taşıdığını ifade etti.
Sonuç olarak, Op. Dr. Volkan Turunç organ bağışının artırılmasının hayati önem taşıdığını, organların bağışlanarak öldükten sonra başkalarına yaşam şansı sağlanabileceğini ve bu sayede kalıcı bir iz bırakılacağını söyledi.
OP. DR. VOLKAN TURUNÇ
