Prof. Dr. Özlem Diken: "DİLKOM yalnızca uygulama değil, aynı zamanda güçlü bir araştırma merkezidir"
Anadolu Üniversitesi Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİLKOM) Müdürü Prof. Dr. Özlem Diken, merkezin kuruluş gerekçesini, sunduğu hizmetleri, toplumsal etkilerini ve gelecek planlarını anlattı.
Kuruluşun kökeni ve amaçları
Prof. Dr. Diken, merkezin tarihine değinerek kuruluş sürecini aktardı. "DİLKOM bir marka, 1999 yılında rektörlüğe bağlı olarak kurulmuş bir merkez. Kuruluş amacı çok çok eskiye dayanıyor. Türkiye’de henüz dil ve konuşma terapistliği diye bir meslek yokken, kurucumuz Prof. Dr. Seyhun Topbaş’ın vizyonu sayesinde aslında bu mesleğin temelleri DİLKOM’da atıldı," dedi. Merkezin öncelikli görevi olarak ise dil ve konuşma bozukluğu olan çocuklara ve yetişkinlere değerlendirme, tanı, terapi, izleme ve danışmanlık sunmak olduğunu vurguladı.
Araştırma ve akademik üretim
Merkezin sadece uygulama yürütmediğini, aynı zamanda aktif bir araştırma merkezi olduğunu belirten Diken, şu ifadelere yer verdi: "DİLKOM aynı zamanda bir araştırma merkezi. Başta kendi üniversitemizin farklı fakülteleri olmak üzere diğer üniversitelere de uygulama platformu sunuyoruz. TÜBİTAK projeleri, BAP projeleri, tez çalışmaları burada yürütülebiliyor. DİLKOM’da geliştirilen değerlendirme testleri, ölçekler, müdahale programları ve kitaplar somut çıktılar olarak alana kazandırılıyor." Bu açıklama, merkezin akademik ve uygulamalı çıktılara verdiği önemi ortaya koyuyor.
Eğitim ve öğrenci uygulamaları
Öğrencilere sağlanan uygulama imkânlarına dair Diken, bölümlerdeki eğitim sürecini şöyle özetledi: "Üçüncü sınıf öğrencilerimize gözlem platformu sunuyoruz. Dördüncü sınıfa geldiklerinde ise süpervizörler eşliğinde gecikmiş konuşmadan yutma bozukluklarına, afaziden akıcılık bozukluklarına kadar farklı vaka gruplarıyla çalışma imkânı sağlıyoruz." Ayrıca merkezde ergoterapistlerden çocuk psikiyatristlerine, özel eğitimcilerden KBB hekimlerine kadar farklı disiplinlerden uzmanlarla seminer ve çalıştaylar düzenlendiğini belirtti.
Hizmet sunduğu yaş aralığı ve alt birimler
Merkezin hedef kitlesinin genişliğine dikkat çeken Diken, "20 aylıktan itibaren terapi alan çocuklarımız var. En ileri yaş grubumuzda ise 80’li yaşlarda, inme sonrası dil kaybı yaşayan bireylerimiz bulunuyor," dedi. DİLKOM, gecikmiş konuşma, dudak-damak yarıkları, Down sendromuna bağlı dil bozuklukları, konuşma sesi bozuklukları, kekemelik, disleksi, motor konuşma bozuklukları, yutma bozuklukları ve inme sonrası dil kaybı gibi alanlarda olmak üzere on farklı alt ünitede hizmet veriyor.
Başvuru ve dijitalleşme
Başvuru süreçlerinde dijital otomasyonun devreye girdiğini anlatan Diken, yeni sistemin işleyişini şöyle aktardı: "Telefonla bize ulaşmak mümkün ancak ikinci dönem itibariyle bir otomasyon sistemi de devreye giriyor. Danışanlar hangi üniteden hizmet alacaklarını, hangi uzmanın uygun olduğunu, randevu boşluklarını ve gelmeden önce hazırlamaları gerekenleri bu sistem üzerinden görebilecek."
Aile katılımı ve toplumsal farkındalık
Merkezin aileleri sürecin bir parçası haline getirdiğini vurgulayan Diken, "İletişim karşılıklı gerçekleşen bir süreç. Bu nedenle sadece bireyle değil, iletişim kurduğu kişilerle de çalışıyoruz. Aile eğitim seminerleri düzenliyoruz. Bazı terapilerde aileleri doğrudan sürece dahil ediyoruz. Tek yönlü camlar sayesinde aileler terapileri izleyebiliyor, kulaklıklarla içerideki süreci takip edebiliyor," diye belirtti. Ayrıca toplumsal bilincin bireylerin yaşam kalitesini etkilediğini ifade ederek disleksi, kekemelik ve yutma bozuklukları gibi konularda farkındalık yaratma çabalarını ön plana aldı.
Gelecek öncelikleri: dijitalleşme ve teknoloji
Prof. Dr. Diken, merkez için teknoloji ve dijital altyapı yatırımlarının öncelikli olduğunu söyledi: "Sağlık sektörü hızla gelişiyor. Biz de en güncel teknolojileri merkezimize kazandırmaya çalışıyoruz. Böylece buraya gelen bir birey, Türkiye’nin ya da dünyanın herhangi bir yerinde aynı standartlarda değerlendirilebilsin. Randevu, terapi ve arşiv süreçlerini dijital platforma taşıyoruz." Bu adımların hem çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlayacağını hem de hizmet verimliliğini artıracağını vurguladı.
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI EĞİTİM, UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (DİLKOM) MÜDÜRÜ PROF. DR. ÖZLEM DİKEN MERKEZİN KURULUŞ AMACI, HİZMET ALANLARI, TOPLUMSAL ETKİLERİ VE GELECEK PROJELERİNİ ANLATTI.
