Mevsim Geçişlerinde Uykusuzluk Artışı ve Önlemler
İstinye Üniversitesi Liv Hospital Bahçeşehir Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Belma Doğan Güngen, mevsim değişikliklerinin vücudun biyolojik ritmini etkileyerek uykusuzluk vakalarını artırdığını vurguladı.
Fiziksel stres ve hormonların rolü
Prof. Dr. Güngen, "Mevsim geçişlerinde sıcaklık farkları, rüzgâr ve nem değişiklikleri vücutta fiziksel stres oluşturur. Melatonin ve kortizol gibi uyku ve stresi düzenleyen hormonlar ışık-karanlık döngüsünden doğrudan etkilenir. Mevsim geçişlerinde ışık yoğunluğu değiştiğinde uyku-uyanıklık sinyalleri de bozulabilir" dedi.
Uykunun önemi
Uzman, uyku sırasında metabolik atıkların temizlendiğini; bunun beyin sağlığı, hafıza, öğrenme, hormonal denge ve doku onarımı için gerekli olduğunu belirtti ve "Kaliteli uyku olmazsa bağışıklık düşer. Yorgunluk, halsizlik, odaklanma güçlüğü ve ruh halinde dalgalanmalar daha sık görülür" uyarısında bulundu.
Dikkat edilmesi gereken belirtiler
Güngen'in işaret ettiği belirtiler arasında uykuya dalma güçlüğü, sürekli yorgunluk, halsizlik, dikkat ve konsantrasyon sorunları, ruh halinde belirgin değişiklikler ile enfeksiyonlara yatkınlık bulunuyor.
Uyku düzenini koruma önerileri
Uzman önerileri: Her gün aynı saatte yatıp kalkın. Saat 17.00'den sonra kahve, çay, çikolata gibi uyarıcıları tüketmeyin. Yatmadan önce ışık ve gürültüyü azaltın; elektronik cihazları yatak odasından uzaklaştırın. Ağır yemek, alkol ve sigaradan kaçının. Gündüz uykularını sınırlayın. Düzenli, hafif-orta şiddette egzersiz yapın (yatmaya yakın olmamalı). Gevşeme teknikleri ve meditasyon uygulayın.
Özel durumlar
Kronik hastalığı veya düzenli ilaç kullanan kişilerin uyku düzenine daha fazla dikkat etmesi gerektiğini belirten Güngen, bu kişilerin mutlaka 7-9 saat uyuması ve özellikle melatonin salgısının en yoğun olduğu 00.00-03.00 saatlerini uykuda geçirmesi gerektiğini söyledi.
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Uzmana başvurulması gereken durumlar: Uykusuzluğun günlük yaşamı, iş veya okul performansını etkilemesi; şikâyetin birkaç günle sınırlı kalmayıp devam etmesi; uyku hijyenine dikkat edilmesine rağmen düzelme olmaması.
PROF. DR. BELMA DOĞAN GÜNGEN
