Erhürman: Kapsamlı çözüm müzakeresine başlamadan önce dört maddelik metodoloji tamamlanmalı
Üçlü görüşme ve Kayıp Şahıslar Komitesi ziyareti
Tufan Erhürman, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Hristodulidis ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Mara Angela Holguin Cuellar ile gerçekleştirdiği üçlü görüşmenin ardından açıklamalarda bulundu. Görüşmenin yaklaşık 3 saat sürdüğünü belirten Erhürman, üç liderin görüşme öncesinde Kayıp Şahıslar Komitesi'ni ortak ziyaret ederek hem Kıbrıslı Türk hem de Kıbrıslı Rum kayıplara ilişkin yürütülen çalışmaları incelediklerini söyledi. Erhürman, komiteyle ilgili son gelişmelerin kendilerini kaygılandırdığını ve iki lider olarak komitenin çalışmalarına desteği yinelediklerini ifade etti.
Erhürman’ın gündeme taşıdığı başlıklar
Erhürman görüşmeye üç ana başlıkla gittiklerini aktardı: dört maddelik kapsamlı çözüm metodolojisi, Tatar-Hristodulidis döneminde başlayan güven artırıcı önlemler ve ilk toplantıda sundukları 10 maddelik güven artırıcı öneri paketi. Hristodulidis’in de bir paket sunduğunu, bunun ilk kez dinlendiği için bugün detaylı müzakere yapılmadığını, tekliflerin not alındığını söyledi.
Somut ilerlemeler: Hellim tescili ve geçiş kapıları
Erhürman, somut ilerleme sağlanan başlıklardan birinin hellim tescili olduğunu ve bununla ilgili netleşmenin Ocak sonuna kadar sağlanması yönünde mutabakata varıldığını belirtti. Üreticiler açısından önemli bir tarih olduğu vurgulandı.
Geçiş kapıları konusunda da kararlar alındığını söyleyen Erhürman, Metehan’da 7 kabin devrede olduğunu; lisans ve ruhsat işlemlerinin yalnızca Metehan’da değil Bostancı ve Derinya’da da yapılabilmesi konusunda uzlaşı sağlandığını aktardı. Bu adımların Metehan’daki yoğunluğu azaltması beklendiği ve tüm geçiş noktalarında personel sayısının artırılması yönünde ilke birliği oluştuğu ifade edildi.
Ayrıca Haspolat’taki arıtılmış suyun kuzeye transferi ile ara bölgede planlanan güneş enerjisi santrali gibi konuların detaylı ve teknik çalışmalar gerektirdiği, bu çalışmaların süreceği belirtildi.
Metodoloji: Dört madde ve siyasi eşitlik vurgusu
Erhürman, liderlerin siyasi eşitliğe dayalı çözüm hedefini tekrar teyit ettiklerini ve ortak açıklamada çözümün BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekilde siyasi eşitliğe dayalı olacağının yer aldığını söyledi. Ancak ortak açıklamada "iki toplumlu, iki bölgeli federasyon" gibi model tariflerinin yer almadığını, siyasi eşitlik vurgusunun BM kararlarına atıfla yapıldığını; bunun doğrudan bir çözüm modeli dayatmadığını kaydetti.
Erhürman, kendi açıkladıkları metodolojideki siyasi eşitlik başlığının yalnızca yarısının ortak açıklamaya yansıdığını, dönüşümlü başkanlık kısmının metne girmediğini belirtti. Dört adımlı metodolojiyi şöyle özetledi: 1) siyasi eşitliğin müzakere masasına oturmadan önce kabulü, 2) zaman sınırlı müzakere sürecinin tanımlanması, 3) bugüne kadar varılmış yakınlaşmaların kabulü, 4) süreç sonunda çözüme ulaşılamazsa Kıbrıslı Türklerin bugünkü statükoya geri dönmeyeceğinin garanti altına alınması.
Erhürman, bu dört maddenin bugün itibarıyla sekizde birindeyiz dedi ve birinci maddenin yalnızca ilk yarısının, yani BM Güvenlik Konseyi kararlarındaki siyasi eşitlik tanımının metne girdiğini; dönüşümlü başkanlık unsurunun hâlâ yer almadığını vurguladı. Sonuç olarak, "Dört adımın dördü de devreye girmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamamız söz konusu olmayacak" ifadesini kullandı.
Genel yaklaşım ve hedef
Basın mensuplarına yönelik değerlendirmesinde Erhürman, garantilerle ilgili sıfır asker, sıfır garanti gibi başlıkların bu toplantıda gündeme gelmediğini; Hristodulidis’in paketinin kendilerinin 10 maddelik öneri paketinin muadili niteliğinde olduğunu belirtti. Erhürman, amaçlarının sadece yeniden müzakere masasına oturmak olmadığını, "müzakere olsun diye müzakere" istemediklerini, 50 yıldır devam eden çabalara rağmen sonuç alınamadığını ve bu nedenle doğru metodolojinin kabulünün öncelikli olduğunu tekrarladı.
Hellim tescili ve geçiş kapılarıyla atılan adımları "önemli ama sınırlı" olarak niteleyen Erhürman, günlük hayatı hafifletecek bu ilk adımların ardından geçiş noktaları, ara bölgede güneş enerjisi santrali ve diğer güven artırıcı önlemler üzerinde daha geniş ilerleme hedeflediklerini söyledi.
Sonuç
Erhürman, kapsamlı çözüm hedefine ulaşılmadan önce metodolojinin tamamının hayata geçirilmesinin zorunlu olduğunu vurgulayarak pozisyonlarının değişmediğini belirtti.
KKTC CUMHURBAŞKANI TUFAN ERHÜRMAN, YAPTIĞI ÜÇLÜ GÖRÜŞMENİN ARDINDAN AÇIKLAMALARDA BULUNDU.
