HIV vakalarında genç yaş gruplarında artış ve erken teşhisin önemi
Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin, Ege Üniversitesi HIV/AIDS Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, HIV tanı ve tedavisinde erken teşhisin kritik olduğunu belirtti ve Türkiye'de son 10 yılda vakaların arttığına dikkat çekti.
Artışın görünümü
Prof. Dr. Gökengin, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de HIV vakalarının yükseldiğini, özellikle genç yaş gruplarında artışın dikkat çektiğini söyledi. Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde görülen artışa Türkiye'nin de dahil olduğunu aktaran Gökengin, "Türkiye, yeni HIV tanılarında en hızlı artış yaşayan ülkelerden birisi. Yıllık yeni vaka sayısı 7 bin civarında." ifadelerini kullandı. Daha önce en yüksek görülme oranının 35-45 yaş grubunda olduğunu, son yıllarda bunun 25-35 yaş aralığına kaydığını ve 15-25 yaş grubunda da artış yaşandığını belirtti.
Erken teşhis ve bulaşma yolları
Gökengin, virüsün başlıca bulaşma yollarını korunmasız cinsel ilişki, damar içi madde kullanımı, doğum sırasında anneden bebeğe geçiş ve sağlık çalışanlarında kesici-delici alet yaralanmaları olarak sıraladı. Erken tanının hem bireysel hem toplumsal açıdan önemine vurgu yaparak, erken teşhis ile tedaviye başlanmasının hastalığın ilerlemesini engellediğini ve hastaların uzun, kaliteli bir yaşam sürdürebileceğini belirtti. Ayrıca, "Tedavi altında kanında virüs seviyesi sıfırlanan kişiler, HIV’i cinsel yolla bulaştırmaz." uyarısında bulundu.
Tedavi yaklaşımları ve doğru bilgiye erişim
Tedavideki ilerlemelerin uyumu artırdığını söyleyen Gökengin, geçmişte kullanılan çoklu günlük ilaçlardan tek doz uygulamalara geçildiğini aktardı. Yakın zamanda uygulanmaya başlayacak uzun etkili enjeksiyonların iki ayda bir doz alınacağını ve günlük ilaç zorunluluğunu ortadan kaldırarak tedaviyi daha sürdürülebilir kılacağını ifade etti. Yılda iki kez uygulanan enjeksiyonların ise şimdilik dirençli vakalarda ve korunma amaçlı kullanım için onay aldığını belirtti.
Gökengin son olarak sosyal medyada yayılan yanlış sağlık bilgilerinin önemli bir sorun oluşturduğunu, sağlık dışı kaynaklardan edinilen bilgilerin hastaların tedaviye bakışını olumsuz etkilediğini ve doğru bilginin sağlık otoriteleri ile bilimsel kaynaklardan alınması gerektiğini vurguladı.
EGE ÜNİVERSİTESİ HIV / AIDS UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRÜ PROF. DR. AYŞE DENİZ GÖKENGİN
