Diyarbakır Kocaköy'ün altında Tetis Denizine ait sedimentler ve fosiller keşfedildi
Kocaköy ilçesinin merkezine yaklaşık 4 kilometre uzaklıktaki arazide, bölgenin bir zamanlar Tetis Denizinin tabanı olduğu düşünülüyor. Bu alanda milyonlarca yıl boyunca biriken tortulların arasında çok sayıda jeolojik yapı ve paleontolojik kalıntı dikkat çekiyor.
Jeolojik yapı ve çatlaklar
Arazide gözlemlenen tortulların, Tetis Denizi dönemine ait sedimentlerden oluştuğu tahmin ediliyor. Bu tabakalar başlangıçta tek katmanlıyken Afrika-Arabistan plakası ile Avrasya arasındaki etkileşim sonucu yükselme ve batma hareketleriyle parçalanmış. Bu süreçte doğu-batı yönlü çatlaklar oluşmuş; daha sonra Afrika-Arabistan zonunun batıya bindirmesiyle kuzey-güney yönünde düzenli kırık hatları meydana gelmiş.
Naci Akdemir: "Tetis Denizi altındaki çökeltiler yükselirken önce doğu-batı istikametinde çatlaklar oluştu. Ardından Afrika-Arabistan zonunun sola, yani batıya doğru bindirmesi yüzünden kuzey-güney doğrultulu daha düzgün kırıklar ortaya çıktı. Eskiden birbirine bağlı olan tabakalar şimdi ayrılmış kırıklar halinde duruyor."
Zamanlama ve bölgesel hareketlerin sonuçları
Akdemir, bu hareketlenmenin yaklaşık 250 ila 300 milyon yıl önce başladığını ve jeolojik açıdan sürecin devam ettiğini belirtiyor. Buna bağlı olarak bölgedeki depremlerin de aynı dinamiklerden kaynaklandığını ifade ediyor. Arazi, yıllık yaklaşık 10-15 milimetre hızla kuzeye doğru hareket ederken Anadolu yarımadası batıya, Ege Denizi yönüne doğru kayıyor.
Naci Akdemir: "Hareket güneyden kuzeye doğrusal değil; daha çok sola, yani batıya momentli bir karakter taşıyor. Hareketin ivmesi Hindistan'ın Avrasya'ya yüklenmesinde oldukça yüksekken, Arabistan ve Afrika'nın batısına doğru azalma gösteriyor. Bu sistemin etkileri Atlas Dağları'ndan Alp kıvrımlarına kadar farklı ölçeklerde kendini hissettiriyor."
Fosil çeşitliliği ve arazi tarihi
Çökellerde bakterilerden omurgalılara kadar geniş bir fosil yelpazesi bulunabiliyor. Deniz yumuşakçaları, derisi dikenliler, balıklar ve tam türü kestirilemeyen diğer omurgalı kalıntıları saptandı. Bölgede üzerinde dişler bulunan bir çene kemiği ile aynı yerde daha genç dönemlere ait omurga kemikleri gözlenmiş.
Naci Akdemir: "Buradaki sedimentlerde çok farklı canlı gruplarına ait fosiller var. Bu arazinin bugün gördüğümüz görünümü ise yaklaşık 5-6 milyon yıl önce oluştu. Tetis'in devamı olan Akdeniz ise zamanla daralıyor ve milyonlarca yıl içinde bugünkü Kocaköy arazisine benzer bir taban görüntüsü ortaya çıkması bekleniyor."
DİYARBAKIR’IN KOCAKÖY İLÇESİNİN ÜZERİNDE OLDUĞU ZEMİNİN TETİS DENİZİ’NİN ZEMİNİ OLDUĞU DEĞERLENDİRİLİYOR. ZEMİNDE, MİLYONLARCA YIL BOYUNCA OLUŞAN FAY KIRIKLARINDAN, BİRÇOK CANLI TÜRÜNE AİT OLDUĞU TAHMİN EDİLEN FOSİLLERE KADAR BİRÇOK JEOLOJİK (YERBİLİMSEL) VE PALEONTOLOJİK (FOSİLBİLİMSEL) KALINTI BULUNUYOR.
