Dijital Ayrılık Kaygısı Nedir?
Uzman Psikolog Arzu Hamurcu, yetişkinlerin bir dijital nesneyle bağlantısının kopması hissinin dijital ayrılık kaygısı olarak tanımlandığını belirtiyor. Hamurcu’ya göre bu durum, bilinen ayrılık kaygısının dijital versiyonu; tıpkı bir bebeğin annesinden ayrıldığında yaşadığı kaygıya benzer biçimde, yetişkinler de telefon, bilgisayar veya sosyal medya erişimi kesildiğinde benzer duygusal tepkiler verebiliyor.
Belirtiler ve Beyinsel Temeller
Dijital ayrılık kaygısı, sık sık kontrol etme dürtüsü ile başlıyor. Telefon şarjı bittiğinde, mesajlara erişemediğinizde veya bir maili kontrol edemediğinizde yaşanan panik ve kaygı bu durumun tipik işaretleri. Hamurcu, bu deneyimin beyinde bağlantı kopması hissi yarattığını ve aynı bölgenin etkilendiğini vurguluyor.
Dijital etkileşimlerin beynimizde dopamin ile endekslendiğini anlatan Hamurcu, bildirimler, mesajlar ve beğenilerin beynin ödül sistemini tetiklediğini, bu ödüller gelmediğinde yalnızlık ve ayrılık kaygısının artabildiğini söylüyor.
Gündelik Etkiler: Kaçırma Korkusu ve Yalnızlık Hissi
Kişiler bildirimleri görmediğinde veya sosyal medyadan uzak kaldıklarında "gündemden uzaklaşma" ya da "bir şeyi kaçırma" hissi yaşayabiliyorlar. Bu da yalnız kalma korkusunu tetikliyor; haberleri, paylaşımları veya bildirimleri kaçırma kaygısı panik atak benzeri tepkilere yol açabiliyor.
Nasıl Başedilebilir?
Hamurcu, çözümün zor olmakla birlikte uygulanabilir olduğunu söylüyor. Önerileri özetle:
• Ekransız saatler geçirerek gün içinde dijital molalar vermek.
• Telefon bildirimlerini kapatmak veya uygulamaları ana ekrandan kaldırarak refleksle telefona gitme dürtüsünü azaltmak.
• Kendi kendinize tahammül sürenizi artırmak; boş zamanlarda dijitale sarılma alışkanlığının nedenini sorgulamak.
Hamurcu ayrıca, sosyal medya ve dijital platformların dopamini güçlü şekilde tetiklediğini; bu yüzden kısa videolarda bile dikkat süresinin azaldığını ve kullanıcıların 30 saniyeden uzun videoları izlemekte zorlandığını, hatta 10 saniyede dikkatlerinin başka uyarana kaydığını belirtiyor. Bu mekanizma ekran süresinin uzamasına ve kontrolün platformlarda olmasına yol açıyor.
Bilinçli Uzaklaşma ve Kontrolün Geri Alınması
Sonuç olarak Hamurcu, dijital ayrılık kaygısını azaltmak için bilinçli uzaklaşmanın tercih edilmesi gerektiğini söylüyor. Bildirimleri azaltmak ve ekran süresini kontrol altına almak, dijitalin sizi yönetmesinden çok sizin dijitali yönetmenize yardımcı olacaktır. Böylece dijital ayrılık kaygısı, dışsal bir zorunluluk değil bilinçli bir seçimle yönetilen bir süreç haline gelebilir.
Özetle: Dijital ayrılık kaygısı, dopamin ilişkili ödül döngüsü ve sık kontrol etme alışkanlığından kaynaklanıyor; ekran molaları, bildirim yönetimi ve kendi kendinize dayanma süresini artırmak ise etkili başa çıkma yolları olarak öne çıkıyor.
UZMAN PSİKOLOG ARZU HAMURCU, YETİŞKİNLERİN DİJİTAL BİR NESNE İLE BAĞLANTISININ KOPMA HİSSİNİN DİJİTAL AYRILIK KAYGISINA DÖNÜŞTÜĞÜNÜ SÖYLEYEREK, "TEKNOLOJİK CİHAZLARDAN YA DA SOSYAL MEDYADAN UZAKLAŞMA KAYGISI BİLDİĞİMİZ AYRILIK KAYGISININ DİJİTAL VERSİYONUDUR" DEDİ.
