Bakan Yumaklı TBMM'de 2025 Faaliyetleri ve 2026 Bütçe Teklifini Anlattı
Su yönetimi ve su verimliliği seferberliği
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, suyun etkin kullanımını sağlamak amacıyla bir 'su verimliliği seferberliği' başlattıklarını belirtti. Bakanlığın hazırladığı 2025-2035 Ulusal Su Planı ile su kaynaklarının korunması, verimli kullanımı ve sürdürülebilir yönetiminin hedeflendiğini söyledi. Sulama sistemlerinin modernizasyonu, ürün deseni değişikliği, yeraltı suyu kontrolü ve havzalar arası su transferleri gibi tedbirler üzerinde çalışıldığını aktardı.
Bakan Yumaklı, kuraklık riskine karşı göller için eylem planları hazırlandığını, Eğirdir Gölü Su Eylem Planı'nın paylaşıldığını ve Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için benzer planların 2026'da uygulamaya konacağını bildirdi. Ayrıca kuraklık tahmini ve erken uyarı sistemi kapsamında sektörel su tahsis modelinin önümüzdeki yıl kurulacağını ifade etti. Tarımsal kuraklıkla mücadele strateji eylem planının hayata geçirildiğini, kurakçıl peyzaj uygulama alanlarının belirlendiğini ve bu yöntemle yüzde 80’e varan su tasarrufu sağlanacağını aktardı.
Tarımsal planlama, destek modelleri ve tarımsal sit ilanları
Üretimde öngörülebilirlik sağlamak için üretim planlaması ve yeni destekleme modelini uygulamaya aldıklarını söyleyen Yumaklı, tarımsal krediler, hibe programları, tarım sigortaları ve kırsal kalkınma desteklerinin üretim planlamasına entegre edildiğini belirtti. Bitkisel üretim planlamasını 2024 yılının Eylül ayında 13 stratejik ürün ve yem bitkilerinde başlattıklarını, planlamayı üçer yıllık dönemlerle güncelleyeceklerini anlattı.
Yeni destekleme modeliyle temel, planlama ve üretimi geliştirme destekleri verildiğini; üreticilere mazot maliyetinin ortalama %50si, gübre maliyetinin ortalama %25i kadar temel destek sağlandığını belirtti. Planlama kapsamındaki ürünlerde mazot maliyetinin tamamı ve gübre maliyetinin yarısının; su kısıtı olan ilçelerde ise mazot ve gübre maliyetinin tamamının karşılandığını aktardı. Ayrıca su ihtiyacı yüksek ürünlerin, su sıkıntısı olan havzalardan daha elverişli bölgelere ilave desteklerle yönlendirildiğini söyledi.
Tarım alanlarımızın yüzde 40’ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik, diyen Yumaklı, hedeflerinin bu sayıyı 500'e çıkarmak olduğunu ifade etti.
Hayvancılık, genç ve kadın üreticiler
Yumaklı, Şubat 2024'te açıklanan 5 yıllık hayvancılık yol haritasını uyguladıklarını ve üretim, kalite ile verimliliği artırmayı hedeflediklerini
Hayvansal üretim planlamasında su potansiyeli, mera varlığı, işletme kapasiteleri ve hastalık riskleri gibi kriterlerin dikkate alındığını, besi, süt ve kanatlı yetiştiriciliği bölgelerinin belirlendiğini anlattı. Hayvancılık desteklerinin üretim planlamasıyla uyumlu şekilde yeniden düzenlendiğini, temel, yönlendirici ve verimlilik destekleri ile kadın ve genç üreticilere ek destekler sağlandığını vurguladı.
Bakan, hayvansal üretimde aile işletmelerine, genç ve kadın üreticilere 3,3 milyar lira destek ödemesi yapıldığını ve verimlilik kriterlerine göre 2,8 milyar lira ilave destek verildiğini kaydetti. Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi'nin başladığını, üreticilerin yaş ortalamasının ülke genelinde 57 civarında olduğunu ve gençlerle kadınları tarıma yönlendirmeye yönelik politikalar uygulandığını ifade etti.
Gıda güvenliği, denetim ve laboratuvar faaliyetleri
Gıda işletmelerinde yılda ortalama 1,3 milyon denetim yapıldığını söyleyen Yumaklı, denetim, kontrol ve analiz faaliyetlerinin uluslararası metotlarla yürütüldüğünü belirtti. Bakanlığa ait 41 laboratuvar dahil olmak üzere toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 22 milyon analiz gerçekleştirildiğini vurguladı.
Gıda güvenilirliğinin kırmızı çizgi olduğunu belirten Yumaklı, sağlığı riske atanlar hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu ve gerekli yaptırımların uygulandığını aktardı. Kurallara uymayanlara bu yıl uyguladıkları para cezalarının toplamının 2,3 milyar lira olduğunu söyledi. Taklit ve tağşişe konu ürün ve işletmelerin ifşa edildiğini, gıda satış noktaları ve toplu tüketim yerlerinde denetim tarihinin vatandaşların kolay erişimi için Karekod Uygulaması ile paylaşılmasının zorunlu hale getirildiğini belirtti.
Hasat öncesi üretim alanlarında, hasat sonrasında ise toptan ve perakende satış noktalarında pestisit kalıntı denetimleri yapıldığını, yasaklı pestisit tespit edilen ürünlerin imha edildiğini aktardı. Bakanlığın verdiği bilgiye göre 2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleşmiş olup, bunun binde biri geri dönmüştür; mevzuata uygun olmayan geri dönen ürünlerin ülkeye girişine izin verilmemektedir.
Sektörün genel durumu ve ödemeler
Yumaklı, Türkiye'nin tarımsal üretim bakımından 74 milyar dolarlık hasıla ile Avrupa'da birinci ve dünyada yedinci büyük tarım ekonomisi olduğunu bildirdi. Son 22 yılda 18 yılda büyüme kaydedildiğini, 2024 yılında tarım sektörünün %5,1 büyüdüğünü aktardı. 2025'in üçüncü çeyreğinde hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık faaliyetlerinde büyüme görüldüğünü, ancak bitkisel üretimin olağanüstü iklim koşullarından etkilendiği için tarım sektörünün dönemsel daralma yaşadığını belirtti.
2025 üretim sezonunda üretici sayısında %2 artış ve ekilen arazilerde %3 artış olduğunu, girdi miktarlarında azalma olmadığını ifade etti. Üreticilere zirai don ve kuraklık kaynaklı zararlar için sağlanan ödemelerin toplamının 49 milyar lira olduğunu söyledi. Yumaklı, Türkiye tarım sektörünün güçlü altyapısı, geniş ürün deseni ve sağlam tedarik zinciri sayesinde dönemsel kayıpları telafi edecek kapasitede olduğunu ekledi.
Bakan Yumaklı: "Tarım alanlarımızın yüzde 40'ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik"
