Ali Çandır: "Hedef sürdürülebilir büyüme olmalı"
ATB Aralık Ayı Meclis Toplantısı
Antalya Ticaret Borsası Aralık Ayı Meclisi, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında ATB Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi. Toplantıda yönetimin aylık çalışmaları aktarıldı ve ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır tarım ile ekonomiye dair kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
Küresel ve ulusal büyüme görünümü
Çandır, dünya ekonomisinin 2025 yılını ortalama yüzde 3 büyümeyle tamamlamasının beklendiğini ve Türkiye’nin büyüme performansının da yaklaşık bu düzeyde gerçekleşeceğinin öngörüldüğünü söyledi. Ülkenin potansiyel büyüme oranının yaklaşık yüzde 5 olduğuna dikkat çeken Çandır, "Hedefimiz, bu potansiyel büyümeyi kalıcı ve sürdürülebilir bir şekilde yakalamak olmalıdır" ifadelerini kullandı.
Uluslararası kuruluşların 2026 yılı büyüme tahminlerinin yüzde 2,4 ile yüzde 2,9 aralığında olduğunu aktaran Çandır, Atlantik bölgesinde yavaşlama, Asya’da ise göreli bir güçlenme beklendiğini ve dünya ekonomisinin 2026’da yaklaşık 125 trilyon dolara ulaşmasının öngörüldüğünü belirtti. Türkiye’nin dünya ekonomisindeki yaklaşık yüzde 1,3 payı dikkate alındığında 2026 için 1,6 trilyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğe ulaşma ihtimali üzerinde durdu.
2025 üçüncü çeyrek ve tarımın durumu
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2025 yılı üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 3,7 büyürken, bu büyümede inşaat, özel tüketim, ithalat ve vergi gelirlerinin etkili olduğunu belirten Çandır, tarım sektöründeki daralmanın net biçimde rakamlara yansıdığını vurguladı.
"Tarım sektörüne hem idari hem de toplumsal açıdan özel bir hassasiyetle yaklaşmamız gerekmektedir"
Çandır, üçüncü çeyrekte tarım sektörünün yüzde 12,7 oranında daraldığını, bunun bugüne kadar benzeri görülmemiş bir küçülme olduğunu, kuraklık ve don olaylarının etkili olduğunu ancak bunların tek belirleyici unsur olmadığını ifade etti. Tarımın ileri ve geri bağlantılarının güçlü olduğunu, sektördeki daralmanın diğer sektörleri de geniş biçimde etkilediğini belirterek tarıma özel bir yaklaşım gerektiğini söyledi.
Tarım politikaları ve beklentiler
Tarımın 2025’i çift haneli daralma ile kapatacağı öngörüsüne dikkat çeken Çandır, genel ekonomi için yüzde 3’ün üzerinde büyüme beklenirken tarımın sert küçülmesinin 2026’dan itibaren tarıma pozitif ayrımcılık içeren politikaların uygulanmasını zorunlu kıldığını kaydetti. Sektörün üç çeyrek üst üste daraldığını ve geçmişte benzer dönemlerin (2001, 2007, 2016) ardından toparlanma yaşandığını hatırlatarak, doğru politikalar ve yerinde desteklerle tarımın 2026’dan itibaren tekrar güç kazanacağına inandığını söyledi.
Enflasyon, faiz ve politika beklentileri
Çandır, faiz, döviz ve enflasyon arasındaki uyumsuzluğun 2026’da kademeli olarak giderileceğini öngördüklerini belirtti. Son üç yılda fiyat istikrarı çabalarıyla enflasyonun yüzde 80’lerden yüzde 30’lara gerilediğini söyleyen Çandır, önümüzdeki dönemde enflasyonla uyumlu, öngörülebilir ve reel ekonomiyi gözeten bir yaklaşımın gerekliliğini vurguladı.
Reel sektör ve tarımın önceliği
Reel sektörün ihtiyaçları açısından ilk odaklanılması gereken alanın tarım olduğunu söyleyen Çandır, tarımın stratejik önemini ve üreticinin sezon sonuna kadar maliyetlere katlandığını, fiyat-maliyet dengesini sezon içinde belirleme esnekliğinin bulunmadığını açıkladı. Tarım için istihdamdan tedarike, üretimden ticarete kadar kapsayıcı ve sektöre özgü bir model gerektiğini ifade etti.
Antalya ekonomisi ve performans
Antalya ekonomisinin 2025 yılını birçok göstergede Türkiye ortalamasının altında geçirdiğini belirten Çandır, kentin dışa açık ve maliyet hassasiyeti yüksek yapısına işaret etti. Kurulan şirket sayılarındaki azalma, ticari işlem hacmindeki reel gerileme ve ihracattaki zayıflık kent ekonomisinin baskı altında olduğuna işaret ettiğini söyledi. Turizmde ziyaretçi sayısındaki artışa rağmen gelir ve katma değerde paralel artışın gerçekleşmediğini ekledi.
ATB'nin 2025 çalışmaları
Çandır, ATB olarak 2025’te hal mevzuatı, yaş meyve-sebze piyasası, tarıma özel sosyal güvenlik modeli, lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsacılığı ve organize tarım bölgesi gibi konularda çalışmalar yürüttüklerini bildirdi. Fizibilite çalışmalarının tamamlandığını, uygun yer arayışının sürdüğünü aktaran Çandır, coğrafi işaretler, yeşil mutabakat, tarımsal veri ve fiyat endeksleri gibi alanlarda rehberlik yaptıklarını söyledi. Ayrıca Ar-Ge projeleri, uluslararası ticaret heyetleri ve sektör analizleriyle üyelerin rekabet gücünü artırmaya çalıştıklarını belirtti.
2026 hedefleri ve insan kaynağı
2026 için iklim değişikliği ve afet risklerini merkeze alan, su ve enerji verimliliğini artıran, tarımsal dijitalleşme ve yapay zekâ uygulamalarını yaygınlaştıran, finansmana erişimi güçlendiren bir yaklaşımı savunacaklarını paylaşan Çandır, Antalya’nın tarım ve turizm eksenli yapısını daha dayanıklı kılmayı hedeflediklerini söyledi. Ayrıca 2030’a kadar en çok ihtiyaç duyulacak beceriler arasında yapay zekâ, bilişim ve siber teknolojilerinin ilk sıralarda olduğunu, bunun yanında düşünce, esneklik, dayanıklılık ve yaşam boyu öğrenmenin önemine vurgu yaptı.
Bütçe ve kapanış
Mecliste denk bütçe esasına göre hazırlanan 2026 yılı bütçesi 95 milyon TL olarak belirlenip oybirliğiyle kabul edildi. Çandır, "Bütçemizin üyelerimize ve sektörümüze hayırlı olmasını diliyorum" ifadelerini kullandı ve 2026 yılının sağlıklı, mutlu, başarılı ve bereketli bir yıl olmasını diledi. Toplantıda meclis üyeleri de sektörlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
ATB YÖNETİM KURULU BAŞKANI ALİ ÇANDIR, TARIM, ÜLKE VE ANTALYA EKONOMİSİYLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMELERDE BULUNDU.
