ADSYB Başkanı Güngör: Şap vakaları yetiştiriciyi ağır biçimde etkiliyor
Salgının ekonomik boyutu ve saha gözlemleri
Aydın İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği (ADSYB) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sedat Güngör, ülke genelinde görülen şap vakalarının yetiştiriciler üzerinde yaratığı ekonomik yıkıma dikkat çekti. Güngör, hastalığın yetiştiricide yaklaşık 4 milyar dolar seviyesinde zarara yol açtığını belirterek mağduriyetin giderilmesi için çözüm talep etti.
Güngör, Tarımsal Strateji ve Politika Geliştirme Merkezi (TARPOL) tarafından 2025 yılında yayımlanan 'Şap Hastalığı Ekonomik Etki Raporu'na atıfla, yalnızca üretim kayıpları ve tedavi giderlerinin değil; süt verimi düşüşü, et üretim kaybı ve buzağı ölümlerinin toplamının 3,62 milyar dolar zarar oluşturduğunu vurguladı. Rapor ayrıca ülke büyükbaş varlığının %30’unun etkilenmesi halinde toplam kaybın 4,1 milyar dolar seviyesine ulaşabileceğini ortaya koyuyor.
Salgının yayılma dinamikleri ve hayvancılığa etkisi
Güngör, 2025 yılının başında komşu ülkelerden başlayarak doğu sınırları üzerinden ülkeye giriş yapan virüsün; sınır ticareti, hayvan hareketleri ve yabani çift tırnaklı türler aracılığıyla hızlı biçimde yayıldığını, özellikle büyükbaş hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde ciddi üretim kayıpları ve akut enfeksiyonların görüldüğünü belirtti. Bu durumun ülkenin hayvansal üretim kapasitesini tehdit eden önemli bir kriz haline geldiğini ifade etti.
Üreticilerin talepleri ve önerilen tedbirler
Hastalığın yüksek bulaşıcılığına dikkat çeken Güngör, karantina tedbirlerinin sıkı uygulanması gerektiğini; hastalık görülen işletmelerin çevresindeki işletmelerde bölgedeki tip ve şap enstitüsünde üretilen aşı ile önerilen sürede (21-28 gün) rapellerin birlikte yapılmasının önemine değindi.
Güngör ayrıca üreticilerin gelir kayıpları ve artan giderler nedeniyle borç ödeme kapasitesinin fiilen ortadan kalktığını belirterek, şap salgınının mücbir sebep ve doğal afet benzeri bir durum olarak değerlendirilmesini ve bu kapsamda aşağıdaki önlemlerin uygulanmasını talep etti:
- Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçların en az bir yıl süreyle faizsiz ertelenmesi,
- Şap görülen işletmelerde süt ve et verim kayıplarının karşılanması,
- Tedavi giderleri, ilaç maliyetleri ve buzağı kayıplarının destek kapsamına alınması,
- Don afetlerinde uygulanan gelir kaybı desteğine benzer veya daha kapsamlı bir destek programının şap mağdurlarına uygulanması.
Sonuç: Acil uygulama çağrısı
Güngör, sahadan gelen verilerin özellikle aile işletmelerini derinden sarstığını vurgulayarak, tüm ülkenin etkilendiği bu salgında süte ve ete verilen desteğin artırılması ve konulan kriterlere bakılmaksızın tüm işletmelere acilen destek sağlanması gerektiğini söyledi. Bu önlemlerin hızlı uygulanmasının, hem mevcut krizin etkilerini azaltmak hem de yetiştiricilerin üretimden kopmasını önlemek açısından hayati önem taşıdığını belirtti.
ADSYB Başkanı Mehmet Sedat Güngör açıklamasını, şap salgınıyla mücadelede devletin koruyucu rolünün güçlendirilmesi ve üreticilerin ekonomik mağduriyetinin giderilmesi gerektiği çağrısıyla sonlandırdı.
AYDIN İLİ DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ (ADSYB) YÖNETİM KURULU BAŞKANI MEHMET SEDAT GÜNGÖR, ÜLKE GENELİNDE ETKİLİ OLAN ŞAP VAKALARININ YETİŞTİRİCİDE YAKLAŞIK 4 MİLYAR DOLAR ZARARA NEDEN OLDUĞUNU BELİRTEREK HASTALIKTAN ETKİLENEN YETİŞTİRİCİLERİN ZİRAAT BANKASI VE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİNE OLAN KREDİ BORÇLARININ ERTLENMESİNİ TALEP PETTİ.
