AB Doğu Kanadı Ülkeleri Helsinki'de İlk Zirveyi Gerçekleştirdi
Zirvenin Amacı ve Katılımcılar
Avrupa Birliği içindeki Doğu Kanadı ülkelerinin liderleri Finlandiya'nin başkenti Helsinki'de ilk kez bir araya gelerek bölgesel güvenlik ve iş birliğini tartıştı. Toplantıya yer alan ülkeler arasında İsveç, Finlandiya, Polonya, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya ve Bulgaristan bulunuyor. Zirveye Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Estonya Başbakanı Kristen Michal, Letonya Başbakanı Evika Silia, Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda, Romanya Cumhurbaşkanı Nicuor Dan ve Bulgaristan Başbakanı Rosen Jelyazkov katıldı.
Liderlerin Mesajları
Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo toplantının açılışında Rusya'nın bugün, yarın ve öngörülebilir gelecekte tüm Avrupa için bir tehdit olmaya devam ettiğini vurguladı ve iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Orpo, adım atma zamanının geldiğini ve liderlerin ortak bir bildiri üzerinde mutabık kaldığını söyledi. Ayrıca doğu sınırının savunmasına odaklanan AB düzeyinde bir Karadeniz projesi için ortak bir konsept üzerinde çalışılacağını ve Finlandiya'nın bu projede öncü olmayı kabul ettiğini açıkladı.
Estonya Başbakanı Kristen Michal Avrupa güvenliğinin Ukrayna ile doğrudan bağlantılı olduğunu ifade ederek Rusya'nın Ukrayna'da stratejik olarak yenilgiye uğratılmaması durumunda tehdidin sınırlara dayanacağına dikkat çekti. Michal, Rusya'nın dondurulmuş varlıklarının kullanılmasıyla sağlanacak bir tazminat kredisiyle ilerleme konusunda anlaşma gerektiğini vurguladı.
Letonya Başbakanı Evika Silia iş birliğinin nasıl yükseltileceğini ve farklı AB araçlarının nasıl kullanılacağını ele aldıklarını belirtti. Silia, yeni Doğu Kanadı formatının Avrupa'nın kuzeyinden güneyine halkların ve sınırların güvenliğini sağlamak için daha sık kullanılacağını ve katılımcı devletlerin önceliklerinin AB düzeyinde tanınması ve mali destek sağlanması için çaba sarf edeceklerini söyledi.
Romanya Cumhurbaşkanı Nicuor Dan, Ukrayna'da barış sağlansa bile Rusya'nın kalıcı bir tehdit olmayı sürdüreceğini belirterek hazırlıklı olunması gerektiğini ifade etti. Dan, toplantıların NATO ve AB içindeki programları operasyonel hale getirmeye, savunma kabiliyetlerini somutlaştırmaya yönelik olacağını açıkladı. Polonya Başbakanı Donald Tusk ise doğu sınırlarının korunmasının artık ortak bir Avrupa sorumluluğu olduğunu vurguladı.
Ortak Bildiri ve Öncelikler
Liderler zirve çerçevesinde 13 maddelik ortak bir bildiri yayımladı. Bildirinin ilk maddesinde Rusya açıkça bir numaralı, doğrudan ve uzun vadeli tehdit olarak tanımlandı. Ortak metinde Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlık savaşının Avrupa güvenliği ve istikrarı açısından derin ve kalıcı bir tehdit oluşturduğu, Rusya'nın stratejik hedeflerinin değişmediği ve Arktik'ten Akdeniz'e uzanan bir tampon bölge kurma niyetinde olduğu kaydedildi. Ayrıca bildiride artan hibrit saldırı ve sabotaj eylemlerine karşı mücadele, Ukrayna'da adil ve kalıcı barışın desteklenmesi ve NATO zirvesinde kabul edilen savunma harcamalarına bağlılığa dair maddeler yer aldı.
Bildiri, AB'nin doğu sınırının savunulması ve kontrolünün yalnızca münferit kabiliyetlere dayanamayacağını, bunun yerine kapsamlı bir çerçeve ve çok alanlı güvenilir kapasite gerektirdiğini vurguladı. Katılımcı devletler Avrupa'nın ortak savunma projeleri ve ortak savunma programını destekleme taahhüdünde bulundu.
İleriye Dönük Adımlar
Liderler zirvenin ardından savunma bakanlıkları ve teknik düzeyde ek görüşmeler yapılacağını, mevcut programların operasyonel kapasitelere dönüştürülmesi için çalışmaların süreceğini belirtti. Doğu Kanadı formatının daha sık kullanılması, bölgesel önceliklerin AB içinde tanınması ve mali destek sağlanması konularında ortak irade ortaya kondu.
Özetle, Helsinki'deki ilk Doğu Kanadı Zirvesi katılımcılar arasında koordinasyonun güçlendirilmesi, Rusya'nın bir numaralı tehdit olarak tanımlanması ve 13 maddelik ortak bildiriyle bölgesel savunma ve dayanıklılığın yükseltilmesi kararlılığını ortaya koydu.
AB'DEKİ DOĞU KANADI ÜLKELERİ İLK KEZ ZİRVE DÜZENLEDİ
