Yemeğin dumanı ve sigara: KOAH riski artıyor
Acıbadem Bursa Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, KOAH'ın önlenebilir olmasına karşın dünyada önemli ölüm nedenlerinden biri olduğunu vurguladı.
KOAH nedir?
KOAH, hava yollarının daralması sonucu nefes alıp vermeyi zorlaştıran, ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. Prof. Dr. Mehmet Karadağ, hastalığın hem önlenebilir hem de tedavi edilebilir olduğunu belirtti.
Belirtiler ve risk faktörleri
Karadağ, "Nefes darlığı, kronik öksürük veya balgam üretimi, tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonları öyküsü veya tütün, yemek pişirme yakıtları veya mesleki tehlikeler gibi risk faktörlerine maruz kalma öyküsü olan herhangi bir hastada KOAH teşhisinde düşünülmelidir." dedi. Bu kişilerin bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurup Solunum Fonksiyon Testi yaptırmaları gerektiğini ifade etti.
Dünya KOAH Günü ve farkındalık
Kasım ayının 3. Çarşamba günü Dünya KOAH Günü olarak kutlanmaktadır. Bu yıl 19 Kasım’da kutlanan 2025 Dünya KOAH Günü'nün teması "Nefes Darlığınız varsa, KOAH’ı Düşünün"dir ve tema, KOAH'ın sıklıkla doğru teşhis edilmediğine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır.
Yaygınlık ve etkileri
Karadağ, KOAH'ın dünyada 50 milyon insanı etkilediğini ve 40 yaş üstü her 5 yetişkinden 1'inde bu hastalığın bulunduğunu söyledi. Buna rağmen toplumun KOAH konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığını belirtti. Solunum Fonksiyon Testi ile hastalık kolayca belirlenip tedaviye başlanabilir.
Başlıca nedenler
KOAH gelişiminde en büyük risk faktörü tütün dumanıdır. Sigara, nargile, puro gibi tütün ürünleri ile zararlı toz, gaz ve hava kirliliği akciğerlerde KOAH oluşumuna neden olabiliyor. Çocukluk çağında geçirilen hastalıklar, düşük sosyoekonomik düzey ve biyomas yakıtlarının (odun, tezek vb.) dumanına maruziyet de diğer risk faktörleri arasındadır.
Sigarayı bırakmanın önemi
KOAH tanısı konulduğunda yapılması gereken en önemli adımın derhal sigarayı bırakmak olduğunu vurgulayan Karadağ, "Sigarayı bırakmak, hem KOAH’ın kötüleşmesini önler hem de genel sağlık durumunu iyileştirir" dedi.
Solunum Fonksiyon Testi basit ama etkili
Solunum Fonksiyon Testi; yaş, boy, kilo, cinsiyet gibi özelliklere göre kişinin soluması gereken havayı alıp verip veremediğini ölçen basit ama önemli bir testtir. Karadağ, "Kişinin alıp verdiği nefesin miktarını ve hızını ölçmektedir. Kişinin alması gerektiği kadar nefesi alamaması yani nefes darlığı en erken olarak solunum fonksiyon testi ile belirlenebilir." diye konuştu.
Dünya genelinde KOAH'lı hastaların ancak yüzde 25-50'si teşhis alabilmektedir. Akciğer fonksiyonunun ölçülmesi, KOAH dahil birçok akciğer hastalığının erken teşhisine ve hızlı tedavisine olanak tanıdığı için önemlidir. Bu nedenle 40 yaş üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan veya mesleki/çevresel olarak tozlu ortamlarda bulunan ve öksürük, balgam ya da nefes darlığı yakınmalarından birine sahip kişilerin bir göğüs hastalıkları hekimine başvurup Solunum Fonksiyon Testi yaptırmasını öneriyorum" dedi.
Günde az miktarda sigaranın bile riski var
Karadağ son olarak sigara içenlere şu uyarılarda bulundu: "Günde 3-5 tane sigara içen kişilerde bile KOAH başlamış olabilir. 20-25 yaşında sigaraya başlayan kişilerin 40 yaşından sonra KOAH hastası olduğunu biliyoruz. Artık erken KOAH diye bir şey var. çocukluk çağında sigaraya başlayanlar, 25 yaşlarında bile KOAH hastalığı ile tanışabiliyor. Solunum fonksiyon testi ile KOAH olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. Öncesinden gereken tedbirler, kişilerin ömür boyu hastanelerde geçireceği zamanı, kullanacağı ilaçları önlemiş oluyoruz. Evde pişen yemeğin dumanından, sigara içmeyen kişilerde bile KOAH olma durumu var. Günde 3-5 sigara KOAH olma riski çok yüksektir. Ne kadar erken bırakılırsa o kadar iyi."
PROF. DR. MEHMET KARADAĞ AÇIKLAMALARDA BULUNDU
