Vucic: Sırbistan’ın tek rafinerisi yaptırım muafiyeti verilmezse 4 gün içinde kapanacak
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ABD yaptırımlarının NIS’in faaliyetlerini durdurma tehdidini gündeme getirdi
Aleksandar Vucic, düzenlediği basın toplantısında, ülkenin tek petrol rafinerisini işleten Sırbistan Petrol Endüstrisi (NIS) şirketinin, ABD yaptırımları nedeniyle birkaç gün içinde kapanma riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Vucic, söz konusu rafinerinin Rus kontrolünde olduğunu ve yaptırım muafiyeti sağlanmazsa üretiminin duracağını vurguladı.
Cumhurbaşkanı konuşmasına, "Bugün size hitap etme nedenim, çok büyük sorunlarla karşı karşıya olmamız. Şeffaf olmak ve insanlara gerçekleri söylemek istiyoruz" diyerek başladı. Vucic, rafineride şimdi uygulanan durum için "sıcak sirkülasyon" ifadesini kullandı ve bunun normalden daha düşük bir çalışma modu olduğunu belirtti.
Vucic, ABD tarafından NIS’e çalışma izni verilmezse rafinerinin tamamen durmasına "4 gün kaldı" uyarısında bulundu. "Dün bu izni alabileceğimizi umut ediyor ve bekliyorduk. Ancak ABD’den olumlu bir karar gelmesi için görmeleri ve elde etmek istedikleri başka şeyler de var" dedi ve bu durumun Sırbistan’ın Rusya’ya yaptırım uygulamaktan kaçınma kararlarıyla ilişkili olduğunu ifade etti.
Merkez Bankası ve finansal riskler
Vucic, Sırbistan Merkez Bankası ile rafineriyi işleten NIS arasında süregelen ilişkiler nedeniyle merkez bankasının ve ticari bankaların da yaptırım riski taşıdığına dair uyarılar aldıklarını aktardı. Bunun sonucunda ödeme trafiğinin, banka kartlarının, kredi verme işlemlerinin ve halk için sunulan diğer hizmetlerin etkilenebileceğini söyledi. ABD yetkililerinden, operasyonel yaptırımların ve çalışma lisansına ilişkin kararın Pazartesi gününe kadar uygulanmaması yönünde sözlü güvenceler aldığını belirtti.
Vucic, finansal kurumlara yönelik yaptırımların gerçekleşmesi halinde sistemin çökebileceğini belirterek, "Sırbistan Merkez Bankası sistemindeki tüm bankalar, çalışma lisansı alamadığımız netleştiği anda, yani gelecek Pazartesi gününden itibaren kesin olarak çalışmayacak" ifadesini kullandı.
Hizmetler ve temel ihtiyaçlar tehlikede
ABD yaptırımlarının hayatı durma noktasına getirebileceğini söyleyen Vucic, sağlık hizmetleri ve acil müdahaleler başta olmak üzere temel hizmetlerin risk altında olduğunu belirtti. Hazırlıkların 15 Ocak’a kadar sorun çıkarmadan sürmesi için gerekli tedbirlerin alındığını, bunun ardından market tedarik zincirleri ve temel gıda maddelerinin temininde sıkıntıların yaşanabileceğini ifade etti.
Elektrik üretimi ve ısıtma gibi temel kaynaklara olan bağımlılığa dikkat çeken Vucic, mazotla ısıtma sistemleri ve dizel yakıt bağımlılığının ülke için önemli bir risk olduğunu kaydetti. Gaz ve gazla çalışan elektrik santralleri konusundaki belirsizliğin de sürdüğünü söyledi.
Depo seviyeleri ve izin beklentisi
Vucic, önümüzdeki 36 saat içinde NIS için çalışma lisansı onayı beklediklerini, ancak ABD’de 27 Kasım Perşembe gününün Şükran Günü olması nedeniyle Perşembe ve Cuma günü kararın gelmesini muhtemel görmediklerini aktardı. Lisans alınamazsa NIS’in perakende ağı için stoklarında 55 bin ton dizel ve 50 bin ton benzin kaldığını söyledi. Yetkililerin tahminine göre bu stokların "Aralık ayı sonuna kadar", Vucic’in aktardığı diğer tahmine göre ise "27-28 Aralık’a kadar" yeteceği belirtildi.
Basın toplantısında Vucic, ikincil yaptırımların finansal kurumlara etkisiyle ilgili soruya, "Tek çözüm, Amerikalıların NIS’e çalışma lisansı vermeleri" diye yanıt verdi. Ayrıca, ABD’nin NIS’e çalışma lisansı verme ihtimalini yüzde 50 olarak değerlendirdi ve bu talebin sadece kendi için değil, "Sırbistan halkı ve vatandaşları için" olduğunu söyledi.
NIS’in yaptırım geçmişi
Haber metninde yer alan bilgilere göre, NIS şirketi 10 Ocak tarihi itibarıyla ABD yaptırımlarının hedefi oldu; ancak Sırbistan yönetiminin özel talepleri sonucunda yaptırımların devreye girmesi farklı gerekçelerle 9 Ekim tarihine kadar ertelenmişti. ABD, şirketteki Rus sermayesinin şirketten çıkarılmasını talep etmiş ve şirketteki Rus payının %56.15 olduğu ifade edilmişti.
SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI ALEKSANDAR VUCİC, ABD'NİN YAPTIRIM UYGULADIĞI VE ÜLKENİN TEK PETROL RAFİNERİSİ OLAN RUS KONTROLÜNDEKİ PETROL VE GAZ ŞİRKETİ SIRBİSTAN PETROL ENDÜSTRİSİ'NE (NIS) AİT TEK RAFİNERİNİN, YAPTIRIM MUAFİYETİ SAĞLANMADIĞI TAKDİRDE 4 GÜN İÇİNDE TAMAMEN KAPATILACAĞINI BELİRTTİ VE ARALIK AYI SONUNA KADAR YETECEK REZERV KALDIĞI UYARISINDA BULUNDU.
