Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Böcek Araştırma Koleksiyonu genişliyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü çatısı altındaki Böcek Araştırma Koleksiyonu, uluslararası müze standartlarına uygun çalışmalarıyla binlerce kelebek ve diğer böcek türünü bilimsel yöntemlerle toplayıp korunur hale getiriyor. Koleksiyon, bölgesel ve ulusal düzeyde biyoçeşitlilik araştırmalarına kaynak sağlıyor.
Koleksiyon ve çalışma ekibi
Koleksiyonda yürütülen çalışmaları Dr. Öğretim Üyesi Muhabbet Kemal Koçak ve entomoloji doktorası yapmış Dr. Hanife Uçak yürütüyor. Koçak, lisans eğitiminden başlayarak yürütülen çalışmaların 27 yılı aşkın süredir devam ettiğini ve 24 yıl önce eşi merhum Prof. Dr. Ahmet Ömer Koçak ile birlikte başladıklarını belirtiyor. Van böcek faunasına ilişkin tespit çalışmaları bugüne dek çok sayıda bilimsel yayında değerlendirildi.
Toplama ve muhafaza yöntemleri
Van Gölü Havzası başta olmak üzere ülkenin farklı bölgelerinden toplanan örnekler önce tür düzeyinde tanımlanıyor; ardından özel preparasyon yöntemleriyle uzun yıllar korunabilecek arşiv materyaline dönüştürülüyor. Koleksiyonda kelebekler, güveler ve diğer böcek gruplarından irili ufaklı, renkli yüzlerce örnek dikkatle saklanıyor ve gelecekteki ekolojik, taksonomik ve faunistik çalışmalara referans oluşturuyor.
Bölgede çeşitlilik, bulgular ve uyarılar
Muhabbet Kemal Koçak çalışmaların bölgenin biyolojik çeşitliliğini ortaya koyma açısından önemine vurgu yapıyor. Koçak, resmi kayıtlarda başlangıçta Van’da 500-600 böcek türü kayıtlıyken saha çalışmaları ile önce yaklaşık 2 bin türlük bir liste yayımlandığını, daha sonra 3 binin üzerinde ikinci bir liste oluşturulduğunu ve bu çalışmaların 56 ayrı makalede yer aldığını aktarıyor. Ayrıca, sadece Van Gölü Havzası için beklentilerinin 10 binin üzerinde böcek türü olabileceği yönünde olduğunu ifade ediyor.
Koçak, böceklerin çevre değişikliklerine karşı çok hassas indikatör türler olduğunu; böcek popülasyonlarındaki azalışların habitat bozulması, iklim değişikliği ve yaşam alanlarının daralması gibi sorunların habercisi olduğunu belirtiyor. Örneğin 2000’li yılların başında Bahçesaray yolu kenarlarında binlerce kelebeğin bir arada görülebildiğini, ancak günümüzde bu yoğunluğun kaybolduğunu vurguluyor.
Van Gölü Havzası’ndaki kelebeklerin yaklaşık yüzde 90 kadarının dağ stebindeki bitkilerle beslendiğine dikkat çeken Koçak, geven gibi türlerin toprak ve yeraltı suyu tutma, diğer bitkilerin gelişimine katkı sağlama işlevini kaybetmesi halinde kelebeklerin yaşam döngüsünün sürdürülemez hâle geleceğini söylüyor. Ayrıca tarıma açma, aşırı otlatma ve taş ocakları gibi baskıların habitatları geri dönülmez biçimde tahrip edebileceğine işaret ediyor; tarla dönüşümlerinde başlangıçta 5-30 yıl arası ürün alınsa da yağış azalmasıyla birlikte verimliliğin düşeceğini belirtiyor.
Koleksiyonun amaçları
Böcek Araştırma Koleksiyonu’nun temel hedefi, Van Gölü Havzası ve Türkiye’nin diğer bölgelerindeki böcek ve kelebek türlerini bilimsel yöntemlerle belgelemek, uzun yıllar dayanıklı şekilde arşivlemek ve bu materyali araştırmacılar ile lisansüstü öğrenciler için referans haline getirmektir. Koleksiyon; ekolojik izleme, taksonomi, yeni tür keşifleri ve bölgesel fauna çalışmalarının gelişimine katkı sunmayı amaçlıyor.
Anahtar kelimeler: Böcek Araştırma Koleksiyonu, Van YYÜ, kelebek, biyoçeşitlilik, Van Gölü Havzası
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ (VAN YYÜ) FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ BÜNYESİNDE FAALİYET GÖSTEREN BÖCEK ARAŞTIRMA KOLEKSİYONU, ULUSLARARASI MÜZE STANDARTLARINDA HAZIRLANAN ZENGİN FAUNASIYLA BİNLERCE KELEBEK VE BÖCEK TÜRÜNÜN BİLİMSEL YÖNTEMLERLE KORUNUP KAYIT ALTINA ALINMASINA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR.
