Vakıf kira artışları tarihi çarşı esnafını baskı altına alıyor
Son üç yılda Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanan kira zamları, tarihi çarşılarda faaliyet gösteren esnafın mali yükünü önemli ölçüde artırdı. TÜFE endeksinin çok üzerinde gerçekleştirilen artışlar, bu yıl da devam ederek dükkan sahiplerini zor durumda bıraktı.
Artışların boyutu ve etkileri
Geçen yıllarda yüzde 200 ila 600 oranlarında artışlar yaşandığı; bu yıl bazı işyerlerine TÜFE’nin 2 katı, bazılarında ise enflasyon oranında zam yapıldığı belirtiliyor. Devletin işyeri ve konut kiraları için üst sınırını %37 olarak açıklamasına karşın, Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün bazı kiralarda %40 ile %55 arasında zam uyguladığı aktarılıyor. Esnafa göre, son 5-6 yıldır kira artışları düzenli olarak devam ediyor ve bazı dönemlerde fahiş seviyelere ulaşıyor.
KOSGEB destekli kiralamaların rolü
Esnafın en çok tepki gösterdiği konulardan biri, KOSGEB desteğiyle açılan dükkânların kiralarının ilk 2 yıl devlet tarafından karşılanması. Bu durumun, yüksek bedellerle sözleşme yapılmasına yol açtığı, desteğin sona ermesiyle bu kiraların ödenemez hale gelmesi ve dükkan devirleri ile kapanmaların arttığı ifade ediliyor.
Ali Paşa Çarşısı esnafının tepkisi
Ali Paşa Çarşısı Dernek Başkanı Yılmaz Sanış, yaklaşık 5-6 yıldır kira artışlarının sorun yarattığını belirterek, geçen yıl yapılan yeniden değerlendirme sonucunda Vakıflar tarafından yüzde 200 ila 600 arasında zam yapıldığını aktardı. Sanış, sözleşmelere göre takip eden 5 yıl boyunca TÜFE’ye göre artış yapılması gerektiğini ancak bu yıl bu uygulamanın yürürlüğe konmadığını söyledi.
Sanış, yaşanan ekonomik sıkıntı ve satışlardaki azalma nedeniyle bu yıl ya zam yapılmaması ya da en azından TÜFE oranında artış yapılması beklentisi olduğunu, ancak uygulamanın %40-60 oranlarında zam şeklinde gerçekleştiğini belirtti. Birçok esnafın kirasını karşılayamadığı için işyerini kapatmayı düşündüğü vurgulandı.
Rayiç bedel uygulaması eleştiriliyor
Rayiç bedel hesaplamalarının yöntemine de dikkat çeken Sanış, dükkânlar ihaleye çıktığında kira bedellerinin yükseldiğini ve KOSGEB desteğiyle bu kiraların iki yıl devlet tarafından ödendiğini, sonrasında dayanılmaz hale gelen kiraların bırakıldığını söyledi. Bırakılan yüksek kiraların rayiç olarak gösterildiğini ve bunun tüm kiraların sürekli yükselmesine yol açtığını ifade etti.
Esnafın talepleri
Ali Paşa Çarşısı esnafından Nuri Yıldırım da kira artışlarının TÜFE oranlarına göre yapılması gerektiğini vurguladı ve mevcut uygulamaların tarihi çarşılardaki esnaf yapısını bozduğunu dile getirdi. Esnaf, sürdürülebilir kira politikaları ve desteklerin sonrasında oluşan yüklerin dikkate alınmasını talep ediyor.
RAYİÇ BEDELLERİN BELİRLENME YÖNTEMİNE DE DEĞİNEN SANIŞ, DÜKKÂNLAR İHALEYE ÇIKTIĞINDA KİRA BEDELLERİNİN YÜKSELDİĞİNİ, KOSGEB DESTEĞİYLE BU KİRALARIN İKİ YIL DEVLET TARAFINDAN ÖDENDİĞİNİ, ARDINDAN ESNAFIN DAYANAMAYARAK DÜKKÂNI BIRAKTIĞINI SÖYLEDİ.
