Uzmanlardan yılbaşı öncesi 'sahte alkol' uyarısı
Sahte alkol tüketiminin sağlık üzerinde ağır ve ölümcül etkiler yaratabileceğini belirten uzmanlar, özellikle yılbaşı dönemlerinde dikkatli olunması gerektiğini söyledi. Operasyonlarda ele geçirilen yüksek oranlardaki sahte alkollerle ilgili uyarılar tekrarlandı.
Metil alkolün (metanol) etkileri
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı’ndan Doç. Dr. Afşin İpekci, sahte alkolün metil alkol ya da metanol olduğunu ve odun damıtılmasıyla elde edilen bir tür olduğunu belirtti. Doç. Dr. İpekci, metanolün vücutta iki aşamalı zehirlenme oluşturduğunu anlattı: birinci aşamada baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı, kusma ve sarhoşluk gibi genel alkol etkileri; ikinci, daha tehlikeli aşamada ise metanolün toksik metabolitlerine dönüşmesi ile görme bozuklukları, şuur değişikliği, hipotansiyon, böbrek yetmezliği ve ölüm gibi tablolara yol açtığına dikkat çekti.
Uzman, zararlı metabolitlerin genellikle '6-8'inci saatten sonra' ortaya çıktığını, bu ara dönemin hayati önem taşıdığını vurguladı. Erken dönemde görülen sarhoşluğun normal alkol zehirlenmesi ile karışmasının bu gecikmeye neden olduğunu söyledi.
Tedavi ve geçmişteki vakalar
Doç. Dr. İpekci, tedavi yaklaşımının önce destek tedavi ve genel muayene ile başladığını, metanol zehirlenmesinde kullanılan iki önemli antidotun bulunduğunu; bunlardan birinin yurtdışından gelen bir ilaç, diğerinin ise etanol (normal alkol) olduğunu ifade etti. Geç dönemde başvuranlarda ise metabolitler oluştuğundan diyalizin gerektiğini belirtti.
İpekci, geçmiş vakalarda 'görmüyorum' şikayetiyle gelen hastaların metil alkol zehirlenmesi çıktığını, genellikle yakınlarının ilk etapta durumu sarhoşluk olarak değerlendirdiğini ve bunun teşhiste gecikmeye yol açtığını aktardı. Vakaların daha çok erkekler ve orta yaş grubunda (kaynak metinde belirtilen aralıklar) görüldüğünü söyledi ve 'bir defadan bir şey olmaz' düşüncesinin tehlikeli olduğunu yineledi.
Risk ve uyarılar
Biruni Üniversite Hastanesi Acil Tıp Bölümü'nden Uzm. Dr. İlhami Demirel de normal alkol zehirlenmelerinin bile zararlı olduğunu, metil alkol zehirlenmelerinin ise ölüme kadar varabilen riskler taşıdığını belirtti. Uzm. Dr. Demirel, hastadan alınan öykünün ve kaynağı bilinmeyen alkol alımının tanıda yol gösterici olduğunu, görme bozuklukları (çift görme, bulanık görme, görme kaybı) gibi belirtilerin daha çok ilerleyen dönemde ortaya çıktığını söyledi.
Demirel, kusma ve baş ağrısı gibi yakınmaların hastalar tarafından normal karşılanıp hastaneye başvurunun gecikebileceğini, sürenin uzamasıyla tedavi başarısının düştüğünü vurguladı. Hastaların acil servise erkenden başvurması ve hekimleri bilgilendirmesinin hayati önemde olduğunu belirtti.
Hangi hasta grubu daha çok etkileniyor?
Uzm. Dr. Demirel, görülen hasta profilinin genelde '30-60 yaş arası, ağırlıklı olarak erkek hastalar' şeklinde olduğunu aktardı. Tedavide önce yaşam fonksiyonlarının değerlendirilip gerektiğinde solunum desteği ve antidot uygulamalarına geçildiğini söyledi. Metil alkol tedavisinde etil alkol kullanıldığını, bunun kontrollü olarak hastane ortamında verilmesi gerektiğini hatırlattı.
Sonuç olarak, uzmanlar yılbaşı gibi dönemlerde bilinmeyen kaynaklı alkollere karşı uyanık olunması, şüpheli alım sonrası özellikle 6-8 saatlik kritik dönemde gecikmeden acile başvurulması gerektiğini vurguluyor. Sahte alkolün başlangıçta masum görünen belirtilerle ilerleyerek kalıcı görme kaybı ve ölümle sonuçlanabileceği uyarısı tekrarlandı.
UZM. DR. İLHAMİ DEMİREL
