Günde 6 saatin altındaki uykunun beyin sağlığına etkileri
Medical Park Ankara Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsmail Bozkurt uykunun yalnızca dinlenme değil, beyin ve vücudun yenilenmesi için hayati bir süreç olduğunu belirtiyor. Bozkurt, düzenli ve derin uykunun pek çok nörolojik fayda sağladığını vurguluyor.
Uykunun beyin temizliğindeki rolü
Derin uyku sırasında glinfatik sistem devreye girer; beyin hücreleri küçülür, aralarındaki boşluklar genişler ve beyin omurilik sıvısı toksik maddeleri uzaklaştırır. Bu süreçte amiloid‑beta ve tau gibi zararlı proteinler temizlenir, gereksiz sinir bağlantıları budanır ve hafıza sağlamlaşır. Ayrıca melatonin ve büyüme hormonu dengesinin sağlanması öğrenme ve iyileşme süreçleri için önemlidir.
Yetersiz uyku ve artan nörodejeneratif riskler
Günde 6 saatin altında uyku durumunda amiloid‑beta birikimi ve beyin iltihabı artar; bunun sonucunda Alzheimer riski 2-3 kat yükselir. Parkinson hastalığında dopamin üreten hücrelerin kaybı hızlanır. Derin uyku eksikliğiyle birlikte beyin ödemi artar, nöroplastisite azalır ve enfeksiyon riski yükselir. Uyku eksikliğinde beyin temizliği durduğundan toksik proteinler birikmeye başlar ve uzun vadede bilişsel gerileme görülebilir.
Uyku bozuklukları, apne ve inme riski
Uyku apnesi gibi bozukluklarda her apne atağında oksijen azalır ve kafa içi basınç yükselir; bu durum inme riskini 3-6 kat artırabilir. Uygun tedavi, örneğin CPAP uygulaması, bu riski %70-80 oranında azaltabilir. Ayrıca uyku eksikliği prefrontal korteks ve hipokampus fonksiyonlarını bozarak inflamasyonu artırır ve beynin temizlenmesini engeller. Birçok uyku bozukluğu tedavi edilebilir olduğundan uyku hijyeni ve melatonin dengesinin izlenmesi önemlidir.
Doç. Dr. İsmail Bozkurt, hastane ortamında dahi uyku düzeni ve melatonin kontrolünün takip edildiğini, kaliteli uykunun Alzheimer, Parkinson ve inme risklerini azaltmada belirleyici olduğunu ifade ediyor.
MEDİCAL PARK ANKARA HASTANESİ BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ UZMANI DOÇ. DR. İSMAİL BOZKURT
