Uyku düzeni ve meme kanseri ilişkisi: Uzmandan uyarı
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Uğur Coşkun, uyku ve sirkadiyen ritmin bozulmasının yalnızca yorgunluk veya stres sonucu ortaya çıkmadığını, aynı zamanda agresif tip meme kanseri riskini artırabileceğini belirtti.
Araştırma bulguları ve mekanizma
Coşkun, Texas A&M Üniversitesi tarafından yürütülen ve JAMA Oncology dergisinde yayımlanan çalışmaya atıfta bulunarak, gece vardiyasında çalışanlar ve uyku düzensizliği yaşayanlarda agresif meme kanseri riskinin belirgin şekilde yükseldiğini söyledi. Çalışmada, bozulan sirkadiyen ritmin bağışıklık sistemini baskılayarak tümör oluşumuna ve yayılmasına zemin hazırladığı vurgulandı.
Laboratuvar modellerinde iki grup incelendi: biri normal gündüz-gece döngüsünde yaşarken, diğeri sirkadiyen ritmi bozacak şekilde ışık döngülerine maruz bırakıldı. Normal döngüde tipik olarak 22’nci haftada kanser gelişirken, ritmi bozulan grupta kanser belirtileri yaklaşık 18’inci haftada ortaya çıktı. Ritmi bozulan modellerde tümörler daha agresif gelişti ve akciğerlere yayılma olasılığı daha yüksek bulundu.
Araştırmacılar, bağışıklık tepkilerini baskılayan bir molekül olan LILRB4'ü odak noktası haline getirdi. Normalde iltihabı sınırlayan bu molekül, kanser ortamında aşırı aktifleşerek bağışıklığı daha da baskılayabiliyor; LILRB4 etkisi hedeflendiğinde ise bağışıklık sistemi yeniden aktive olarak tümör büyümesi ve metastazda önemli azalma görüldü.
Uzmanın önerileri
Prof. Dr. Uğur Coşkun, uzun vadeli sirkadiyen ritim bozukluğunun sağlıklı meme dokusunun yapısını değiştirerek bu dokuları tümör gelişimine karşı savunmasız hale getirdiğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Gece vardiyasında çalışmak, sık sık seyahat etmek veya geç saatlere kadar uykusuz kalmak sadece yorgunluk değil, ciddi sağlık sorunlarını da beraberinde getirebiliyor.”
Coşkun ayrıca gece vardiyasında çalışan kadınların sağlık taramalarını aksatmaması, vardiya saatlerinin mümkün olduğunca biyolojik ritimle uyumlu planlanması, vardiya sistemiyle çalışanların düzenli uyku alışkanlığı edinmesi, karanlık ve sessiz ortamlarda uyuması ve uyku hijyenine dikkat etmesinin yaşam kalitesi ve hastalıklardan korunma açısından önemli olduğunu vurguladı.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ ONKOLOJİ BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. UĞUR COŞKUN, "UYKU DÜZENİNİN BOZULMASI SADECE YORGUNLUĞA VEYA STRESE SEBEP OLMUYOR. AYNI ZAMANDA AGRESİF TİP MEME KANSERİ RİSKİNİ DE ARTIRABİLİYOR" DEDİ.
