TENMAK Araştırmalarıyla Gıda Güvenliğine Yeni Yaklaşımlar
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı çatısı altındaki TENMAK bünyesinde yürütülen çalışmalarda, Türkiye'nin tarım ve gıda arz güvenliğini sağlamaya yönelik çok yönlü araştırmalar öne çıkıyor. Bu çalışmaların merkezinde yer alan Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN) Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu, laboratuvar ortamında iklim değişikliğine uyumlu çözümler geliştiriyor.
Kuraklığa ve dona dayanıklı yeni çeşit geliştirme
TENMAK laboratuvarlarında yüksek sıcaklık toleranslı, kuraklığa adapte olabilen ve ilkbahar geç donlarına karşı hassasiyeti azaltabilecek yeni bitki çeşitleri üzerinde mutasyon ıslahı ve ilgili biyoteknolojik yöntemlerle çalışmalar yapılıyor. Amaç, değişen iklim koşullarında üretimin sürekliliğini sağlamak.
Sebze, meyve ve çiçeklerde ıslah çalışmaları
Bu kapsamda ıslah çalışmaları farklı türlere uygulanıyor. İncelenen ve geliştirilen türler arasında buğday, darı, nohut, domates, marul, yeşil fasulye, elma, portakal, Trabzon hurması, mandalina, çay, Antep fıstığı, kayısı, kalanşo ve gül gibi sebze, meyve ve çiçekler bulunuyor.
Afetlere yönelik uzun raf ömürlü ekmek reçetesi ve gıda ışınlama
TENMAK NÜKEN, Gıda Işınlama Laboratuvarlarında farklı gıda gruplarında raf ömrünü uzatmaya yönelik ışınlama uygulamaları gerçekleştiriyor. Özellikle afet dönemlerinde kullanılabilecek, katkı maddesi içermeyen ve uzun raf ömrüne sahip ekmek reçetelerinin geliştirilmesi üzerine araştırmalar sürdürülüyor.
Su tasarrufu ile etkin sulama projeleri
İklim değişikliğinin yol açtığı su kısıtlarına karşı bitki gelişimini en üst düzeye çıkaracak daha az su ile etkin sulama yöntemleri üzerine projeler yürütülüyor. Bu çalışmaların hedefi tarımsal verimliliği koruyup su kullanımını optimize etmek.
Dikey tarım ve yapay zekâ entegrasyonu
Kapalı alan ve sera üretimine uygun yerli dikey tarım teknolojilerinin geliştirilmesi ve bu sistemlere yapay zekâ uygulamalarının entegre edilmesi ile karbon ayak izinin azaltılması hedefleniyor. Hem yetiştirme sistemlerinin tasarımı hem de bu sistemlere uygun yeni çeşitlerin mutasyon ıslahıyla geliştirilmesi üzerinde çalışmalar devam ediyor.
Hedef: Yüksek kalite ve besin içeriğine sahip çeşitler
Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu Nükleer Bilimler ve Malzeme Araştırmaları Koordinatörü olarak grubun çalışmalarını özetliyor: Temel hedef adaptasyonu yüksek, verim ve kalitesi ile besin içeriği yüksek yeni çeşitleri mutasyon ıslahı ile geliştirmek. Aynı zamanda bu çeşitlerin farklı üretim sistemlerine uyumunu sağlamak için de projeler yürütülüyor.
Gıda ışınlamasının sağlığa etkisi
Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu ışınlanmış gıdaların raf ömrünü uzatmada, mikrobiyal yükü azaltmada ve filizlenmeyi engellemede yaygın bir yöntem olduğunu belirtiyor. Kantoğlu ışınlama teknolojisinin insan sağlığına zarar vermeyen ve sağlığı destekleyen uygulamalardan biri olduğunu ifade ediyor.
NÜKEN TARIM VE GIDA ARAŞTIRMALARI GRUBU, BÜNYESİNDEKİ LABORATUVARLARDA TÜRKİYE’NİN TARIM VE GIDA ALANINDA ARZ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMLAŞTIRMASINA KATKI SAĞLAYACAK ARAŞTIRMALARINI SÜRDÜRÜYOR.
