Rize'nin geleneksel lezzeti: Çüme
Rize'nin Derepazarı ilçesinde yaşayan 63 yaşındaki emekli Metin Çelik, bölgeye özgü bir tatlı olan 'çüme'nin hazırlanışını ve aile içindeki önemini anlattı.
Çüme nedir?
Cevizli sucuk olarak bilinen 'köme'yle benzerlik taşıyan çüme, tarifine siyah kokulu üzüm (isabella) eklenmesiyle ayrılır. Bölgedeki halk arasında 'kokulu kara üzüm' adıyla anılan bu üzüm türü çümenin ana malzemesidir.
Hazırlanışı
Metin Çelik tarifin aşamalarını şöyle özetledi: 'Üzümü eziyoruz, şırasını çıkarıyoruz. Ardından mısır unu ve nişasta ekliyoruz. Cevizleri ipe dizer, bu ipleri hazırlanan şıraya bir ya da iki kez batırıyoruz. Daha sonra odalarda veya soba kenarında kurutmaya bırakıyoruz. Yaklaşık bir haftada yenir hale geliyor.'
Gelenek ve kullanım
Çelik, çümenin kuşaklar boyunca ailelerde sürdürülen bir tatlı olduğunu belirtti: 'Ninemin ninesinden beri yapılan bir tatlı bu. Eskiden hemen her evde olurdu. Üzüm ve ceviz çoktu, kışın enerji vermesi için saklanırdı.'
Ticari değil, aile içi üretim
Çelik, çümenin genelde satılmadığını vurgulayarak şunları söyledi: 'Bunu satmak için yapmıyoruz. Hem maliyeti hem emeği çok. Yapan genelde çocuklarına, torunlarına dağıtır. Misafire ikram edilir.' Ayrıca çocukluk anılarını aktarırken, 'Eskiden çümeyi çatıya asarlardı. Biz çocuklar gizlice alırdık. Komodine kilitleseler bile bir yolunu bulurduk' dedi.
Besin değeri
Çelik, siyah üzüm ve ceviz birleşiminin kışın enerji verdiğini ifade etti: 'Kışın bir bardak çayla yersin, hem ısıtır hem tok tutar. Üzüm kan yapar, ceviz besleyicidir.'
Çüme, üzüm yetişen köylerin pek çoğunda bugün de hem kültürel miras hem de geleneksel bir kış lezzeti olarak yaşatılmaya devam ediyor.
RİZE’NİN DEREPAZARI İLÇESİNDE YAŞAYAN 63 YAŞINDAKİ EMEKLİ METİN ÇELİK, RİZE'NİN GELENEKSEL TATLARINDAN BİRİ OLAN "ÇÜME"NİN YAPIM SÜRECİNİ VE BÖLGEDEKİ KÜLTÜREL ÖNEMİNİ ANLATTI. YÖREDE UZUN YILLARDIR EVLERDE YAPILAN ANCAK SON YILLARDA UNUTULMAYA YÜZ TUTAN "ÇÜME", "GASTRO RİZE"DE YENİDEN GÜNDEME TAŞINDI.
