Genç yetişkinlerde ani ölümler ve Kovid-19 sonrası damar hasarı
Prof. Dr. Şevket Özkaya, pandemi sonrasında genç yaş grubunda beklenmedik ani ölüm vakalarında artış gözlemlediklerini açıkladı. Özkaya, bu artışın temel nedeninin Kovid-19 virüsünün damar iç yüzeyinde bıraktığı kalıcı hasar olduğunu vurguladı.
Virüsün damar yapısına etkisi ve endotelit bulguları
Özkaya, takip ettikleri binlerce vaka üzerinden elde ettikleri verilerde damar iç yüzeyinde, tıp literatüründe 'endotelit' olarak tanımlanan hasarın ani ölümleri tetiklediğini tespit ettiklerini ve bulgularını uluslararası yayınlarda paylaştıklarını söyledi. Avrupa Kalp Dergisi’nin verileri de Kovid-19 sonrası damar yaşlanmasının hızlandığını gösteriyor.
Damar yaşı ve klinik sonuçlar
Uzman, virüsü geçirenlerde damar yaşının takvim yaşına göre daha ileri seviyeye çıkabildiğini ve bazı kişilerde bu etkinin «5 yıllık yaşlanmaya eşdeğer» seviyelere ulaştığını ifade etti. Bu durumun özellikle yoğun fiziksel aktivite sırasında ciddi sorunlara yol açabildiği belirtildi.
Aşıların rolü ve yanlış bilgilendirme
Prof. Dr. Özkaya, gençlerdeki ani ölümlerin aşı kaynaklı olmadığına dikkat çekti ve şunları söyledi: «Ani ölümlerin nedeni Kovid-19 aşıları değil, virüsün damar yapısına verdiği hasardır. Aşılar hastalık şiddetini ve damar içi hasarı azaltarak koruyucu rol oynamaktadır.»
Ağır spor yapanlarda artan risk
Özkaya, Kovid-19 sonrası ağır egzersiz yapan bazı gençlerde ani kalp krizi ve solunum yetmezliği gibi beklenmedik tablolara rastlandığını belirtti. Bunun nedenini, kalp ve akciğer kılcal damarlarındaki hasarın ağır egzersiz sırasında yeterli oksijenlenmeyi engellemesine bağladı; bu durumun nadiren de olsa ani ölüme kadar ilerleyebileceğini söyledi.
Geri dönüş ve önlemler
Uzun vadeli damar yaşlanmasına dikkat çeken Özkaya, bu hasarın tamamen kalıcı olmadığını ve bazı vasküler bozuklukların zaman içinde kısmen gerileyebileceğini aktardı. Yaşam tarzı değişiklikleri, kan basıncının kontrolü, kalbi zorlayan ağır egzersizlerden kaçınma ve uygun tıbbi yaklaşımlarla sürecin yavaşlatılabileceğini belirtti.
GENÇLERDE ANİ ÖLÜMLER ARTIYOR: 'NEDENİ İSE VİRÜSÜN DAMARLARDA BIRAKTIĞI HASAR"
