ESOGÜ Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal: DSÖ antibiyotik direncini "Sessiz pandemi" olarak tanımlıyor
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporlarına dayanarak antibiyotik direncinin giderek büyüyen bir küresel tehdit haline geldiğini vurguladı.
Sessiz pandemi uyarısı ve 2025 verileri
Prof. Dr. Kartal, ‘‘Antibiyotik direnci, enfeksiyon hastalıklarının yönetimini doğrudan etkileyen ve modern tıpta ciddi klinik sonuçlara yol açan bir olgu olarak, 2025 yılında önemli bir küresel tehdit düzeyine ulaşmıştır. Raporda bu durum ‘sessiz pandemi’ olarak tanımlanıyor’’ ifadeleriyle DSÖ uyarısını aktardı. Kartal, DSÖ raporlarının geniş spektrumlu antibiyotiklere karşı direnç düzeylerinin dünya genelinde yüzde 15-40 oranında yükseldiğine işaret ettiğini belirtti.
Kritik patojenlerde direnç oranı yüzde 70’e ulaştı
Kartal, bazı bölgelerde kritik patojenlerde direnç oranlarının yüzde 70’e kadar çıktığını, raporların her 6 bakteriyel enfeksiyondan birinin antibiyotiklere karşı dirençli olduğunu ve takip edilen enfeksiyonların yüzde 24’ünün birinci basamak antibiyotiklere yanıt vermediğini gösterdiğini aktardı.
Tedavi seçenekleri tükeniyor, ölüm oranları artıyor
Direnç artışının sadece sağlık değil ekonomik ve toplumsal açıdan da risk oluşturduğunu belirten Kartal, ameliyatlar, kanser kemoterapileri ve yoğun bakım kaynaklı enfeksiyonlarda tedavi seçeneklerinin sınırlanmasının tedavi sürelerini uzattığını ve ölüm oranlarını yükselttiğini vurguladı. Gram-negatif bakterilerdeki hızlı direnç artışının yeni ilaç seçenekleri henüz yeterli olmadığı için ciddi bir tıkanma yarattığını söyledi.
Yanlış kullanım direnci tetikliyor
Prof. Dr. Kartal, direnç artışının başlıca nedenlerinden birinin yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı olduğunu belirterek şöyle dedi: ‘‘Reçetesiz antibiyotik kullanımı, tedavinin erken kesilmesi, yanlış doz veya uygunsuz antibiyotik seçimi bakteriler üzerinde seçici bir baskı oluşturarak dirençli suşların hızla çoğalmasına yol açmaktadır.’’
Kartal, antimikrobiyal dirençle mücadelede yalnızca yeni ilaç geliştirilmesinin yeterli olmadığını; akılcı antibiyotik kullanım politikaları, hızlı tanı testlerinin yaygınlaştırılması, toplumsal farkındalık, enfeksiyonlardan korunma yöntemlerinin güçlendirilmesi, küresel izlemin sürdürülmesi ve yenilikçi tanı-teşhis yaklaşımlarının desteklenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
PROF. DR. ELİF DOYUK KARTAL
