Prof. Dr. Ahmet Balık: "Pankreas kanseri, genellikle erken dönemde belirti vermediği için geç evrelerde tanı alır"
SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Balık, kansere bağlı yaşam kayıplarında dördüncü sırada yer alan pankreas kanseri hakkında uyarılarda bulundu.
Pankreasın işlevleri
Prof. Dr. Balık, pankreasın karnın üst arka kısmında, karaciğer ile dalak arasında yer aldığını ve hem ekzokrin hem de endokrin salgı görevleri bulunduğunu belirtti. Ekzokrin bölümünün sindirim enzimleri, endokrin bölümünün ise insülin ile glukagon gibi kan şekerini düzenleyen hormonları salgıladığını vurguladı. Bu nedenle pankreasın sindirim ve metabolizma açısından hayati önemde olduğunu ifade etti.
Belirtiler çoğunlukla geç ortaya çıkar
Prof. Dr. Balık, tümörün yerleşimine göre belirtilerin değiştiğini hatırlatarak, pankreasın baş kısmındaki tümörlerin sarılık, idrarda koyulaşma ve kaşıntı gibi semptomlarla daha erken fark edilebildiğini söyledi. Kuyruk kısmındaki tümörlerin ise uzun süre sessiz seyredebileceğini, ileri evrelerde kilo kaybı, halsizlik, sırt ağrısı, bulantı, iştahsızlık, karında şişkinlik ve kusma gibi şikayetlerin görülebileceğini aktardı.
Risk faktörleri
Hastalık için hem önlenebilir hem de önlenemeyen risk faktörleri olduğunu belirten Prof. Dr. Balık, önlenebilirler arasında sigara kullanımı (riski 2 kat artırır), aşırı kilo ve hareketsiz yaşam, diyabet, kronik pankreatit (özellikle alkol ve sigara kullananlarda) ve uzun süre kimyasallara maruz kalma olduğunu söyledi. Önlenemeyen risk faktörleri olarak ise ileri yaş, kadın cinsiyet ve genetik yatkınlık (ailede pankreas veya diğer organ kanserleri) sıralandı. Sağlıklı beslenme, sigaradan uzak durma ve düzenli kontrollerle risklerin önemli ölçüde azaltılabileceğini belirtti.
Tanı yöntemleri
Prof. Dr. Balık, pankreas kanserinin erken dönemde genellikle belirti vermediğini ve bu nedenle bazen tesadüfen tespit edildiğini ifade etti. Tanıda ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR), endoskopi ve PET-BT gibi görüntüleme yöntemlerinin hem tanı hem de cerrahi planlama açısından büyük önem taşıdığını söyledi.
Tedavi: Cerrahi ön planda
"Pankreas kanserinde en etkili tedavi cerrahidir," diyen Prof. Dr. Balık, tümörün yerine ve damarlarla ilişkisine göre pankreasın bir kısmının veya tamamının çıkarılabildiğini belirtti. Bu ameliyatların ileri düzey deneyim gerektirdiğini ve özelleşmiş cerrahi ekipler tarafından yapılması gerektiğini vurguladı. Bazı hastalarda önce kemoterapi uygulanarak tümörün küçültüldüğünü, ardından cerrahiye geçildiğini söyledi. Ameliyat sonrası dönemde onkoloji ve gastroenteroloji ekipleriyle iş birliği ve yakın takibin büyük önem taşıdığını ekledi.
Pankreas olmadan yaşamak
Prof. Dr. Balık, pankreas tamamen alındığında hastaların insülin eksikliği nedeniyle ömür boyu insülin tedavisi almak zorunda kalacağını ve sindirim enzimlerinin dışarıdan ilaç şeklinde verilmesi gerektiğini belirtti.
Erken tanının önemi
"Pankreas kanseri, erken dönemde fark edildiğinde cerrahi tedavi ile uzun süreli sağ kalım mümkündür," diyen Prof. Dr. Balık, özellikle aile öyküsü olanlar, sigara içenler ve yeni gelişen diyabeti olan kişilerin düzenli kontrollerini yaptırmaları gerektiğini söyledi. "Pankreas kanseri çoğu zaman sessiz ilerler; ama erken tanı ve cerrahi müdahale ile mücadele edilebilir. Unutmayın, vücudunuzu dinleyin, belirtileri hafife almayın. Erken tanı, pankreas kanserinde de hayat kurtarır," şeklinde konuştu.
SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ ANABİLİM DALI’NDAN PROF. DR. AHMET BALIK, KANSERE BAĞLI YAŞAM KAYIPLARINDA DÖRDÜNCÜ SIRADA YER ALAN PANKREAS KANSERİNİN GENELLİKLE ERKEN DÖNEMDE BELİRTİ VERMEDİĞİ İÇİN GEÇ EVRELERDE TANI ALDIĞINI SÖYLEDİ.
