Mimar Sinan'ın Kapıağası Yakup Ağa Hamamı yeni işleviyle tartışma yarattı
İstanbul Samatya'da 1545 yılında Mimar Sinan tarafından inşa edilen ve kentin erken dönem hamamlarından sayılan Kapıağası Yakup Ağa Hamamı, restorasyon sonrası gazino ve restoran olarak hizmet veriyor. Mekânda göbek taşında dansöz gösterileri yapıldığı ve hamam taslarında yemek servis edildiği görüntüler sosyal medyada paylaşılınca tartışma başladı.
Tarihi yapıdan güncel kullanıma
Tarihi hamam, Osmanlı klasik mimarisinin örneklerinden biri olarak Koca Mustafa Paşa semtinde yer alıyor. Bir dönem Vakıflar'a ait olan yapı 1938'de özel mülkiyete geçmiş; yapılan restorasyonun ardından bugünkü işleviyle kamuoyunun gündemine taşındı.
Sosyal medyada paylaşılan görüntüler, kültürel mirasın nasıl kullanılacağı ve korunacağı konusunda yeni tartışmaları gündeme getirdi. Bazı kesimler yapının vakıf ruhuna uygun biçimde korunması gerektiğini savunuyor.
Sanat tarihçisinden eleştiriler ve öneriler
Talha Uğurluel, hamamın vakıf anlayışıyla yaptırıldığını hatırlatarak bu tür eserlerin bugünkü kullanım biçimini eleştirdi. Uğurluel, 'Yakup Ağa bu hamamı halkın faydasına bir hayır eseri olarak kurmuştur; bugün eserin eğlence mekânına dönüştürülmesi vakıf ruhuna aykırıdır' ifadelerini kullandı.
Uğurluel açıklamasında ayrıca vakıf mallarına ilişkin şu görüşleri paylaştı: 'Vakıf malları halka aittir, satılamaz, devredilemez, vasiyet edilemez. Bir vakıf eseri kiraya verildiğinde o yerde kesinlikle alkol satılamaz; vakfın ruhuna ters düşer.'
Devlet ve imkânı olan kesimlerin benzer vakıf eserlerinin yeniden vakfa kazandırılması yönünde sorumluluk alması gerektiğini vurgulayan Uğurluel, özel mülke dönüşmüş vakıf yapılarının sahipleriyle uzlaşılarak eski statülerine döndürülebileceğini belirtti.
Uluslararası örnekler ve yerel hassasiyet
Uğurluel örnek verirken bazı yabancı uygulamalara da değindi; tarihi yapıların kütüphane, kültür merkezi gibi işlevlerle kullanıldığını, ancak bu dönüşümlerin yapının yaptıran kişilerin ve toplulukların ruhunu rahatsız etmeyecek biçimde planlandığı durumların tercih edildiğini söyledi.
Kapıağası Yakup Ağa kimdir?
Yakup Ağa, Kanuni Sultan Süleyman döneminde sarayda 'Kapıağası' unvanıyla görev yapan bir devlet görevlisiydi. 1545 yılında Mimar Sinan'a İstanbul Samatya'da bu hamamı inşa ettiren Yakup Ağa, döneminin önde gelen saray mensupları arasında yer aldı ve hayır eserleriyle tanındı. Uğurluel'in aktardığına göre Yakup Ağa hamamdan elde edilecek gelirlerle öğrencilerin eğitim masrafları, hastaların giderleri ve dağıtılan yemeklerin karşılanmasını öngörmüştü.
Restorasyon ve kullanım tartışmaları sürerken, uzmanlar ve toplumsal aktörler arasında tarihi eserlerin korunması, vakıf kültürüne saygı gösterilmesi ve kamu yararının gözetilmesi gerektiği vurgulanıyor.
MİMAR SİNAN’IN İSTANBUL’DA İNŞA ETTİĞİ İLK HAMAMLARDAN BİRİ OLAN TARİHİ KAPIAĞASI YAKUP AĞA HAMAMI, RESTORANA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ.
