Mevsimsel grip: Ne bilmeli, nasıl korunmalı?
Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Güzin Zeren Öztürk ile TAHUD Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Seçil Günher Arıca, grip ve soğuk algınlığının farklı hastalıklar olduğunu vurgulayarak halka uyarılarda bulundu.
Gripin yükü ve kimler risk altında?
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre mevsimsel grip yılda 3-5 milyon ağır vaka ve 290 bin-650 bin solunum yolu hastalığı kaynaklı ölüme yol açabiliyor. Vakaların çoğu hafif-orta seyrederken; 65 yaş üstü bireyler, kronik kalp-akciğer hastalıkları, diyabet, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, küçük çocuklar ve gebeler daha yüksek komplikasyon, hastaneye yatış ve ölüm riski altında bulunuyor.
Bilimsel çalışmalara göre grip enfeksiyonunun ardından ilk yedi gün içinde kalp krizi riski altı kata kadar artabiliyor. Örneğin diyabetik hastalarda gribe bağlı hastaneye yatış ve ölüm oranları 5 kat daha yüksek olabiliyor.
Belirtiler ve nezleden farkı
Grip; yüksek ateş, kas ve baş ağrısı, boğaz ağrısı, kuru öksürük, burun akıntısı ve halsizlik gibi belirtilerle seyreder. Basit bir nezleden farklı olarak grip, tüm vücudu etkileyen sistemik bir hastalık olup özellikle kronik rahatsızlığı olanlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Sezon erken başladı, korunma önlemleri önemli
Prof. Dr. Seçil Günher Arıca, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) tarafından yayımlanan 2025 45. hafta güncellemesine gönderme yaparak bu sezon Avrupa bölgesinde influenza aktivitesinin önceki yıllara kıyasla daha erken arttığını ve bazı Asya ülkelerinde de benzer eğilim görüldüğünü belirtti. Okulların tam kapasite açılması, kapalı alanlarda geçirilen sürenin artması ve toplu etkinliklerin yoğunluğu bulaş zincirini güçlendiriyor; bu nedenle erken dönemde dikkatli takip ve koruyucu önlemler gerektiği vurgulanıyor.
Aşı: Toplumsal sorumluluk ve stratejik önlem
Prof. Dr. Güzin Zeren Öztürk aşı olmanın toplumsal bir sorumluluk olduğunu belirterek toplumda aşılanma oranının artmasının ağır hastalık ve hastaneye yatışları azaltacağını ifade etti. Dünya genelinde aşılanma oranının yüzde 70-80’lerde olduğuna dikkat çekildi ve Türkiye’de henüz hedef düzeyde olunmadığı belirtildi.
Ayrıca grip aşısının hem bireysel koruma sağladığı hem de ekonomik açıdan stratejik bir yatırım olduğu vurgulandı: Ortalama bir grip vakası 5-7 gün çalışamama ile sonuçlanıyor; yaygın aşılama doğrudan ve dolaylı maliyetleri azaltıyor.
Bu sezon yeni trivalan aşı
Prof. Dr. Seçil Günher Arıca, bu sezon trivalan grip aşısının kullanılmaya başlandığını ve aşının Dünya Sağlık Örgütü önerileri doğrultusunda baskın virüs suşlarına odaklanarak antijen yükünü azalttığını, böylece bağışıklık yanıtını optimize etmeyi hedeflediğini belirtti.
Öncelikli gruplar ve çocuklarda aşılama
Sağlık çalışanları, çocuklar ve gebeler öncelikli gruplar arasında sayıldı. Sağlık çalışanlarının her yıl düzenli grip aşısı yaptırmasının hasta ve çalışan güvenliği açısından önemli olduğu vurgulandı. Çocukların aşılanmasının toplum bağışıklığını güçlendirdiği, aşı olmayan çocukların 5’te 1’inin ve yetişkinlerin 10’da 1’inin grip nedeniyle hastaneye yattığı, hastaneye yatan çocukların ise yüzde 75’inin daha önce kronik rahatsızlığı olmadığına dair çalışmalar olduğu hatırlatıldı. Gebelikte uygulanan aşıların bebeğe doğum sonrası ilk 6 aya kadar koruma sağlayabildiği belirtildi.
Aşı için zamanlama
Prof. Dr. Güzin Zeren Öztürk, risk grupları, sağlık çalışanları ve sık seyahat edenler için aşılama zamanının "tam da şimdi" olduğunu söyledi. Ülkemizde grip pikinin genellikle aylarında görüldüğü, aşı için en uygun dönemin ise ekim ve kasım ayları olduğu ifade edildi. Bu dönemde uygulanan aşılar şubat-mart dönemine kadar koruyuculuk sağlayabiliyor. Ayrıca grip virüsünün yıllık değişimi nedeniyle aşıların her yıl yenilenmesi gerektiği vurgulandı. TAHUD yetkilileri, hastane ziyaretlerinin ve sağlık kuruluşu temaslarının "bir aşılama fırsatı" olarak değerlendirilmesi gerektiğini hatırlatarak, sezon boyunca alınacak koruyucu önlemlerin salgının seyrini etkileyebileceğine dikkat çekti. TÜRKİYE AİLE HEKİMLERİ UZMANLIK DERNEĞİ (TAHUD) YÖNETİM KURULU BAŞKANI PROF. DR. GÜZİN ZEREN ÖZTÜRK VE TAHUD GENEL BAŞKAN YARDIMCISI PROF. DR. SEÇİL GÜNHER ARIC
