Malatya'da kara lastik geleneği varlığını sürdürüyor
Yaklaşık 95 yıl önce üretimine başlanan kara lastik, halk arasında cizlavit ya da Ankara lastiği olarak anılıyor ve Malatya'da hâlâ ilgi görüyor.
Tarihçesi ve kullanım alanları
Türkiye'de 1930'lu yılların başında ortaya çıkan kara lastik, çarıktan ayakkabıya geçiş sürecinin simgelerinden biri. Kırsal kesimde tercih edilen bu ürün, yalnızca giyim amaçlı değil; ev ve iş yerlerinde aksesuar, geçmişe dair anı olarak saklanma ve turistlerin dikkatini çeken bir obje olarak da rağbet görüyor. Üzerine yazılan şiirlerle ve çocukluk anılarında yer etmesiyle kültürel bir değer haline gelmiş durumda.
Esnafların gözlemleri ve modeller
Mehmet Demir, Malatya kent merkezindeki geçici konteyner çarşıda ayakkabıcılık yaptığını belirterek kara lastiğin tarihinin 1932 yılına dayandığını söylüyor. Demir, farklı modeller bulunduğunu; düz tabanlı kadın modellerinin 1932'den beri üretildiğini, kadınlar için topuklu Ankara lastiği ve bağ-bahçe kullanımı için halk arasında Dallas ya da naylon ayakkabı olarak bilinen modellerin de mevcut olduğunu aktarıyor.
Talep, satıcı sayısı ve fiyatlandırma
Mesleğe 1993 yılında başladığını ifade eden Demir, Ankara lastiği, çizme, cizlavit, zile tepe lastiği ve bayan naylonu gibi ürünleri sattığını ve talebin eskisine göre azaldığını belirtiyor. Daha çok 65-70 yaş aralığındaki erkek müşterilerin satın aldığını, gençlerin nadiren giydiğini ancak ürünlerin yok olmaması için bulundurulmaya devam edildiğini söylüyor. Malatya'da bu lastikleri satan iki ya da üç esnaf bulunduğunu aktaran Demir, spor ayakkabıların yaygınlaşmasıyla talebin düştüğünü ancak hâlâ soranların olduğunu ekliyor.
Fiyatlar 100 ile 350 TL arasında değişiyor. Demir'e göre cizlavit modelleri 350 TL, Ankara lastiği ise 100 TL'den satılıyor ve Ankara lastiği cizlavite göre daha az dayanıklı.
ESNAF MEHMET DEMİR
