Kışın görünmeyen tehdit: soğuk hava ve hava kirliliği KOAH’ı tetikliyor
Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sinem İliaz uyarıyor
Prof. Dr. Sinem İliaz, Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) hastalarında kış aylarında şikayetlerin arttığını ve hastalığın daha agresif bir seyir izlediğini belirtiyor. Merdiven çıkmak, kısa yürüyüşler veya birkaç dakikalık konuşmaların bile zamanla zorlayıcı hale geldiğini vurgulayan İliaz, soğuk hava ve hava kirliliğinin bu tabloyu doğrudan tetiklediğini ifade ediyor.
Soğuk havanın etkisi — Soğuk hava, solunduğunda hava yollarını daraltıp tahriş ederek solunumu güçleştiriyor. KOAH, astım veya hassas hava yolları olan kişilerde soğuk; öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığını artırıyor. Ayrıca balgam üretimini yükselterek hava yollarının tıkanmasına yol açıyor ve nefes almayı daha da zorlaştırıyor.
Hava kirliliği ve inversiyon — Sıcaklık inversiyonu sırasında soğuk hava yere çökerken üstteki sıcak hava yükseliyor; bunun sonucu olarak kirleticiler yer seviyesinde hapsoluyor. Toz, duman ve egzoz gibi partiküller saatlerce hatta günlerce solunan havada kalabiliyor. KOAH hastalarının hassas akciğerleri bu yükü taşıyamıyor, hastalık alevleniyor ve yatışlara neden olabiliyor.
Viral enfeksiyonların rolü — Kış aylarında viral enfeksiyonlar belirgin şekilde artıyor ve basit bir grip bile KOAH’ta akut alevlenmelere yol açabiliyor. Alevlenmeler hastanın günlük yakınmalarının aniden kötüleşmesi anlamına geliyor. Soğuklarda pencerelerin kapatılması, ısıtıcıların sürekli çalıştırılması ve yetersiz havalandırma toz akarları gibi etkenlerin artmasına neden oluyor; yemek pişirme, tütsü veya uygun olmayan ısıtıcı kullanımı semptomları şiddetlendirebiliyor.
Korunma önerileri
Aşılama: Her yıl kış başlamadan önce grip aşısı yaptırın, zatürre (pnömokok) aşısını ihmal etmeyin.
Zamanlama: Güneş doğduktan ve hava ısındıktan sonra dışarı çıkın.
Solunum koruması: Maske veya atkı kullanın; burnun etrafını kapatmak solunan havayı ciğerlere ulaşmadan önce ısıtır ve hava yollarına daha yumuşak bir geçiş sağlar.
Hava koşulları: Hava sisli veya dumanlıysa dışarı çıkmayın.
Prof. Dr. Sinem İliaz, bu önlemlerin kışın KOAH atakları ve kötüleşmelerini azaltmada yardımcı olabileceğini belirtiyor.
GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI PROF. DR. SİNEM İLİAZ
