Kastamonu Üniversitesi sempozyumu: Sağlık turizmi ve kapsayıcı sağlık yaklaşımları
Kastamonu Üniversitesi, "Yaşlı ve Engelli Bireylerin Sağlığının Korunması ve Geliştirilmesinde Kastamonu Sağlık Turizmi Potansiyeli" başlıklı sempozyuma ev sahipliği yaptı. Merkez Kütüphane Cemil Meriç Salonu'nda gerçekleştirilen etkinlikte, yaşlı ve engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimi, kapsayıcı uygulamalar ve Kastamonu'nun sağlık turizmi fırsatları ele alındı.
Katılımcılar ve açılış konuşması
Programa Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdülkadir Tuna, Tosya Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Orçun Çağlar Kurtuluş, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Açılışta söz alan Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Özdemir yaşlı ve engelli bireylerin sağlık ihtiyaçlarının sadece tıbbi değil, sosyal ve çevresel boyutları da içeren bütüncül yaklaşımla ele alınması gerektiğini vurguladı. Özdemir, Kastamonu'nun tarihi, doğal ve termal kaynakları ile gelişen sağlık altyapısının yaşlı ve engelli bireyler için bir sağlık turizmi alternatifi sunduğunu söyledi.
Oturumlar ve sunumlar
Sempozyumun ilk oturumu Prof. Dr. Nimet Ovatoylu ve Doç. Dr. Filiz Özel Çakır başkanlığında yapıldı. Prof. Dr. Ovatoylu, yaşlı ve engelli bireylerin sağlık hizmetlerinden etkin yararlanmasının sosyal devlet anlayışının temel unsurlarından biri olduğunu belirtti; üniversitelerin bu alandaki bilimsel sorumluluğuna dikkat çekti. Doç. Dr. Filiz Özel Çakır ise disiplinler arası çalışmaların önemini vurguladı.
İlk oturumda Prof. Dr. Ayşe Gül Kale "Yaşlılık, Değişen Yaşam Dinamikleri ve Huzurevleri" başlıklı sunumunda yaşlıların değişen ihtiyaçlarına dikkat çekti. Doç. Dr. Ayla Demirtaş ise "Yaşlı Bireylerin Güçlendirilmesinde Hemşirelik Uygulamaları" başlıklı sunumunda hemşirelik bakımının güçlendirici ve koruyucu yaklaşımlarına odaklandı ve güç temelli hemşirelik uygulamalarının önemini anlattı.
Engellilik ve sağlık hizmetlerine erişim
İkinci oturum Prof. Dr. Özlem Ovayolu başkanlığında gerçekleştirildi. Oturumda Doç. Dr. Havva Kaçan engellilik olgusunun toplumsal boyutlarını tartışırken; Prof. Dr. Gülendam Karadağ "Engellilikte Sağlık: Koruyucu, Destekleyici ve Geliştirici Güncel Yaklaşımlar" başlıklı sunumunda güncel politika ve verilere yer verdi.
Prof. Dr. Gülendam Karadağ, Türkiye'de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2022 verilerine göre Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısının 2.511.950 olduğunu aktardı. 2021 yılına ilişkin bir çalışmada sağlık hizmetlerine erişim oranının %25,4 olarak belirlendiğini; bu katılımcıların yaklaşık dörtte üçünün, yani %74,6'sının sağlık hizmetlerine erişimde en az bir engel yaşadığının tespit edildiğini söyledi. Ülkemizde engeller arasında %61,5 fiziksel engel, %62,7 tıbbi ekipmanla ilgili engel ve %59,3 iletişim engelinin yer aldığını belirtti.
Ayrıca 2024 yılında yayımlanan sistematik bir incelemenin engelli bireylerin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişimde zorluklar yaşadığını vurguladığını; özellikle down sendromlu çocukların %47'sinin ve fiziksel engellilerin %37'sinin ilk diş muayenelerini 6 yaş ve üzeri yaptırdıklarına dair bulgulara dikkat çekti.
Kastamonu'nun sağlık turizmi ve yaşlanan nüfus
Son oturumda Dr. Öğretim Üyesi Hakkı Çılgınoğlu Kastamonu'nun doğal kaynakları, iklim özellikleri ve sağlık altyapısını değerlendirerek ilin sağlık turizmi potansiyelini sundu. Dr. Öğretim Üyesi Zeynep Arabacı "Yaşlı Bireyler İçin Sağlık Turizmi" konulu sunumunda yaşlı dostu turizmin gerekliliğini anlattı ve küresel nüfusun yaşlanma eğilimlerine ilişkin veriler paylaştı.
Arabacı, dünyada ciddi engellilik yaşayan kişi sayısının 1,3 milyar olduğunu, bunun dünya nüfusunun %16'sına denk geldiğini ve her altı kişiden birinin engellilikle karşılaştığını belirtti. Dünya Nüfus Beklentilerine göre 2050 yılına kadar dünyadaki her altı kişiden birinin 65 yaş üstü olacağının öngörüldüğünü aktardı. Ayrıca yaşlı nüfusla ilgili çeşitli projeksiyonlara yer verildi: 2070'lerin sonlarında 65+ nüfusun 2,2 milyar olması, 2030'ların ortalarında 80+ yaş grubunun 265 milyon bireye ulaşması gibi tahminler paylaşıldı.
Türkiye'ye ilişkin verilere göre 2024'te yaşlı nüfus 9.112.298 kişi olurken, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı 2019'da %9,1 iken 2024'te %10,6'ya yükseldi. 2024 yılı yaşlı nüfusunun %44,6'sı erkek, %55,4'ü kadın olarak kaydedildi. Yaşlı bağımlılık oranı 2024'te %15,5 olarak belirtildi; projeksiyonlarda bu oranın 2030'da %19,5, 2040'ta %26,5, 2060'ta %45,5, 2080'de %61,9 ve 2100'de %61,6 olacağı öngörüldü.
Hanelere ilişkin verilerde ise 2024'te toplam 26.599.261 haneden 6.726.583'ünde en az bir yaşlı fert bulunduğu; bu hanelerin %25,3'ünü oluşturduğu belirtildi. Türkiye'de 1.750.900 yaşlı bireyin tek başına yaşadığı; tek başına yaşayan yaşlıların %74,0'ının kadın, %26,0'sının erkek olduğu aktarıldı. Görme kaybı yaşayan yaşlıların oranı %10,1, 2023'te yaşlı nüfusun %57,7'sinin tarım sektöründe çalıştığı ve Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranının 2023'te %3,2 olduğu paylaşıldı.
Doğa temelli uygulamalar ve kapanış
Dr. Öğretim Üyesi Kerim Güney "Kastamonu Doğasında Gelen Şifanın Yaşlı ve Engelli Sağlığındaki Yeri" başlıklı sunumunda doğa temelli sağlık uygulamalarının önemine vurgu yaptı. Sempozyum, soru-cevap bölümünün ardından konuşmacılara teşekkür belgelerinin takdimiyle sona erdi.
Not: Sempozyumde paylaşılan tüm veriler ve projeksiyonlar sunumlarda belirtilen kaynaklara dayanmaktadır.
Kastamonu Üniversitesi’nde Sağlık Turizmi ve Kapsayıcı Sağlık Yaklaşımları masaya yatırıldı
