Karadeniz'de en büyük iki ekolojik baskı: deniz salyangozu ve taraklı medüz
Son dönemde Karadeniz ekosisteminde en dikkat çeken sorunların başında deniz salyangozu ile taraklı medüz bulunuyor. Bu türlerin kontrolsüz çoğalması, kıyı habitatlarında tahribata ve ekonomik açıdan önemli türlerin popülasyonlarında azalmaya yol açıyor.
Yabancı türlerin giriş yolları ve nedenleri
Türkiye kıyılarına son yıllarda yabancı tür hareketliliği hızlandı. Kızıldeniz'den Süveyş Kanalı aracılığıyla başlayan göç yolları Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz'e kadar uzanıyor. Bir kısmı gemilerin balast suları ile taşınarak ekosisteme karışırken, bir kısmı da deniz suyuyla yüzerek kendi başına göç ediyor. Bu süreçte denizlerin ısınması, tuzluluk değişimleri ve artan kirlenme ortamı yeni türlere uygun hâle getiriyor.
Bu iki türün oluşturduğu baskı
Deniz salyangozunun kontrolsüz çoğalmasının kıyı ekosistemlerinde tahribata yol açtığı ve Akdeniz midyesini yok etme noktasına getirdiği belirtiliyor. Taraklı medüz ise özellikle hamsi gibi ekonomik değeri yüksek balıkların yumurta ve larvalarını tüketerek besin rekabetine giriyor ve popülasyonlar üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.
Uzman değerlendirmeleri
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Şahin, deniz suyuyla gelen türlerin doğal bir süreç olduğuna dikkat çekiyor ve şunları söylüyor: "Tutunabilirse adapte oluyor. Bu yabancı türlerin adaptasyonu sürecinde yerli türlerle girdikleri rekabet sonucunda ortamdan gitmelerine ya da yok olmalarına sebep olmaktadır."
Şahin, yapılan çalışmalara göre farklı yollarla Türk kara sularına 500’e yakın yabancı türün girdiğini belirtiyor ve balast suları üzerinden gelebilecek türlerin engellenmesi için yürütülen çalışmalara değiniyor: "Her ne kadar yüzde yüz başarılı olunduğu söylenemese de bu konuda çalışmalar yürütülüyor. Ancak deniz suyuyla beraber yüzerek göç etmek suretiyle gelen türler için bir şey yapmak mümkün değil, bu doğal bir süreç."
Yabancı tür geçişinin tarihi yeni olmadığını vurgulayan Şahin, "Yaklaşık 5 yıldır sık sık Akdeniz’den Ege’ye, Ege’den Marmara’ya ve Karadeniz’e türlerin geçişi yoğun bir şekilde devam ediyor." ifadelerini kullanıyor ve ekliyor: "Bu sürecin nasıl işlediğini ve neyle sonuçlanacağını ilerleyen zamanlarda göreceğiz."
Akdeniz örneğine dikkat çeken Şahin, balon ve aslan balığının bölgedeki yerli türleri baskıladığına işaret ederek, "Akdeniz’i balon ve aslan balığı maalesef neredeyse istila etti. Oradaki yerli türleri ortamdan kovdu, kovmadığını yedi bitirdi." diyor.
KARADENİZ’DE SON DÖNEMDE EN BÜYÜK EKOLOJİK BASKIYI OLUŞTURAN TÜRLERİN BAŞINDA İSE DENİZ SALYANGOZU VE TARAKLI MEDÜZÜN GELİYOR.
