Jeoloji Mühendisi Fahri Çelik: Depreme Karşı 'Hibrit Yapı Modeli' Önerisi
Taş, ahşap ve beton karışımı ile zarar azaltılabilir; köylerde betonarme sınırlansın
Jeoloji mühendisi Fahri Çelik, deprem tehlikesine karşı yapı sistemlerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, taş, ahşap ve betonun birlikteliğine dayanan bir hibrit yapı modeli önerdi. Çelik, depremlerin doğanın bir gerçeği olduğunu; yağmur gibi her zaman olacağını ve buna karşı önlem alınması gerektiğini vurguladı.
Çelik, insanların sel ya da dere yatağı riskini bildiklerinde yer seçimini buna göre yaptıklarını ancak deprem için benzer bir çözüm geliştiremediklerini söyledi. Depreme karşı alınacak önlemlerin; doğru malzeme, tasarım ve yer seçimiyle hayat kurtarabileceğini ifade etti.
Günümüzde yaygın olan betonarme yapılaşmaya eleştiri getiren Çelik, depremde yıkılmayan evler için düşündüğü proje hakkında şunları aktardı: ‘‘Muhtemel bir depremde, değil 8 şiddetinde, 10 şiddetinde dahi olsa evlerin yıkılmayacağını ve toplu ölümlerin olmayacağını söyleyebilirim. Önerdiğim ev modeli hibritleşme modelidir, yani karışık bir yapı.’’
Önerilen modelin iki ya da en fazla üç katlı olması gerektiğini söyleyen Çelik, malzeme dağılımı olarak yapıların %60 taş, %20 ahşap, %20 beton şeklinde tasarlanmasını önerdi. Betona ilişkin eleştirisini, sallanma sırasında oluşan darbelerin betonu toz ettiğine dair gözlemleriyle açıkladı; taş ve ahşabın doğru uygulandığında daha dirençli olabileceğini belirtti.
Çelik, özellikle köy ve kırsal alanlarda betonarme yapılaşmanın sınırlandırılması gerektiğini ve bunun için devlet düzeyinde düzenleme talep ettiğini ifade etti: ‘‘Ülkemizin kurtuluşunun yegâne çaresi hibritleşme, yani karışık ev modeline acilen geçmemiz lazım. Devletimizden rica ediyorum; bu beton konusunda bir sınırlama getirmesi lazım. Özellikle köylerde ve kırsal yerlerde kesinlikle beton evlerin yasaklanması ve bunların yerine taş evler ve tahta evler ya da hibritleşme yapılmasını öneriyorum.’’
Çelik, önerdiği uygulamanın benimsenmesi halinde deprem sonrası can kayıplarının en aza indirileceğini ve insanların güvenle tahliye edilebileceğini belirterek sözlerini sonlandırdı.
Anahtar kelimeler: deprem, hibrit yapı modeli, taş ev, ahşap ev, betonarme, Fahri Çelik
JEOLOJİ MÜHENDİSİ FAHRİ ÇELİK, DEPREM RİSKİNE KARŞI TAŞ, AHŞAP VE BETONUN KARIŞIMINDAN OLUŞACAK HİBRİT YAPI MODELİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI GEREKTİĞİNİ BELİRTEREK, BETONARME YAPILARA SINIRLAMA GETİRİLMESİ ÇAĞRISINDA BULUNDU.
