İnmede erken müdahale hayat kurtarıyor
Dakikalar belirleyici: Belirtileri bilmek ve hızlı davranmak hayati önem taşıyor
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Çabalar inmenin erken tanı ve tedavisinin hayat kurtardığını vurguladı. Prof. Dr. Çabalar, "İnme (felç), beyne giden kan akışının ani bir şekilde kesilmesi ya da beyin damarlarında kanama meydana gelmesi sonucu ortaya çıkan, acil müdahale gerektiren nörolojik bir durumdur. Beyin hücreleri oksijen ve besin alamadığında dakikalar içinde hasar görmeye başlar" dedi.
Çabalar, inmelerin iki ana türde görüldüğünü belirterek şu açıklamayı yaptı: "İskemik inme, beyin damarının tıkanması sonucu oluşur. İnme vakalarının yaklaşık yüzde 80’i bu türdedir. Hemorajik inme, beyin damarının yırtılıp kanamasıyla oluşur. Daha az görülür ancak ölüm riski daha yüksektir."
İnmenin ani başlayan belirtileri arasında yüzde kayma veya asimetri, konuşma bozukluğu ya da kelimeleri bulmada zorlanma, kol veya bacakta güçsüzlük ya da hissizlik (özellikle vücudun bir tarafında), görme bulanıklığı veya çift görme, şiddetli baş ağrısı ve denge kaybı yer alıyor.
F.A.S.T. kuralının erken tanı için hayati önemde olduğunu vurgulayan Çabalar, kuralı şöyle açıkladı: F (Face): Yüzde kayma var mı?, A (Arms): Kollarını kaldırabiliyor mu?, S (Speech): Konuşması anlaşılır mı?, T (Time): Bu belirtiler varsa zaman kaybetmeden 112 Acil Servis aranmalıdır.
İnme şüphesi olan kişiye asla yemek veya su verilmemesi, uyutulmaması ve vakit kaybetmeden acil servise ulaştırılması gerektiğini belirten Çabalar, "İnmede her dakika önemlidir çünkü her geçen dakikada milyonlarca beyin hücresi kaybedilir. Erken tanı konulan hastalarda, pıhtı çözücü tedavi ve girişimsel yöntemlerle kalıcı hasar riski büyük ölçüde azaltılabilir" dedi.
Korunma için önerileri şu şekilde sıraladı: tansiyon, kolesterol ve kan şekeri düzenli kontrol edilmeli; sigara ve alkol kullanımından kaçınılmalı; düzenli egzersiz yapılmalı ve ideal kilo korunmalı; sebze, meyve ve tam tahıllardan zengin beslenilmeli; stres yönetimi ve düzenli uyku ihmal edilmemelidir.
İnme riskini artıran faktörler arasında hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, obezite, yüksek kolesterol, hareketsiz yaşam tarzı ile sigara ve alkol kullanımı yer alıyor.
İnme tedavisinde kullanılan yöntemleri anlatan Çabalar, "Trombolitik (pıhtı çözücü) tedavi: Belirtilerin başlamasından sonraki ilk 4,5 saat içinde uygulanabilir. Mekanik trombektomi: Damar tıkanıklığının kateterle açılması işlemi. Yoğun bakım ve rehabilitasyon desteği: Beyin fonksiyonlarının yeniden kazanılmasına yardımcı olur" ifadelerini kullandı.
İnme sonrası rehabilitasyonun önemine dikkat çeken Çabalar, fizik tedavi, konuşma terapisi ve psikolojik desteğin hastanın günlük yaşamına bağımsız şekilde dönmesinde belirleyici olduğunu söyledi. Hasta yakınlarının sabırlı, destekleyici ve motive edici tutumunun iyileşme sürecini hızlandırdığını, ailenin doğru bilgilendirilmesinin hastanın moralini ve tedaviye uyumunu güçlendirdiğini ekledi.
Çabalar son olarak, doğru tedavi ve düzenli takip ile birçok inme hastasının yeniden aktif ve üretken bir yaşam sürdürebildiğini, yaşam tarzı değişiklikleri ve risk faktörlerinin kontrolünün kalıcı iyileşmede anahtar olduğunu belirtti.
BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ NÖROLOJİ UZMANI PROF. DR. MURAT ÇABALAR
