II. Dünya Savaşı'nda Türklerin yaşadığı kayıplar ve hafıza çalışmaları
Eskişehir Türk Ocakları toplantısında Prof. Dr. Ali Satan’ın değerlendirmeleri
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Satan, Eskişehir Türk Ocakları’nda yaptığı konuşmada, 1939-45 yılları arasında süren II. Dünya Savaşı’na Türkiye’nin fiilen katılmadığını, ancak savaşın merkezinde çok sayıda Türk soylunun bulunduğunu dile getirdi.
Satan, Sovyet ordusunun yaklaşık %40’ının Türk soylu olduğunu, yapılan hesaplamalara göre Sovyetler tarafından 6 milyon Türk soylunun askere alındığını belirtti. Bu gruplar arasında Özbek, Kırgız, Kazak, Türkmen, Azerbaycan Türkleri, Kafkasya Türkleri ve Kırım Türkleri gibi toplulukların yer aldığını aktardı.
Prof. Dr. Ali Satan, konuşmasında şu değerlendirmeyi paylaştı: "Türkiye harbe fiilen katılmadı ama Türk Milleti harbin tam ortasındaydı. Yapılan hesaplamalara göre Sovyet ordusunun bünyesindeki adı sanı, soyu sopu Türkoğlu olan 6 milyonun 4 milyonu öldü veya kaybedildi. Harpte en çok kayıp veren Sovyetler takriben 27 milyon oldu; sırasıyla 20 milyon Çin, 12 milyon civarında Almanya, 6 milyon civarında Polonya ve takriben 4,5 milyon Türk soylu yaşamını yitirdi. Harbin mağlubu Japonya’nın 2 misli ölü."
Satan, Türkiye dışındaki Türk topluluklarının büyük bölümünün savaşta olduğunu ancak bunun kendi rızalarıyla değil, işgal ve zorlamalar sonucu gerçekleştiğini ifade etti. Esir düşenlerin yaşadıkları koşulları "esir kamplarının adeta ölüm kampları haline gelmesi; açlık, yokluk, hastalık ve yorgunlukla perişan olmaları" sözleriyle anlattı.
Konuşmada ayrıca savaşın sona ermesinin acıları bitirmediği, müttefiklerin Stalin talebiyle bazı esirleri Sovyetlere teslim etmesi, infazlar, sürgünler, parçalanmış aileler ve artan baskıların etkilerinin 1990'lara kadar sürdüğü vurgulandı.
Prof. Dr. Ali Satan, bu konunun daha fazla akademik araştırma ile desteklenmesi gerektiğini; ayrıca Türk Devletler Teşkilatı tarafından bu acıların duyurulması ve özellikle sinema ile belgesel yapımının teşvik edilmesinin önemine dikkat çekti.
Toplantıya çok sayıda ilgili dinleyici katıldı. Soruların cevaplandırılmasının ardından Eskişehir Türk Ocağı Başkanı Prof. Dr. Nedim Ünal, bu çalışmanın Türk dünyasında milli bilinç ve hissiyatın uyanmasına ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlamasını dileyerek Satan’a Şükran Beratını takdim etti.
ESKİŞEHİR TÜRK OCAKLARINDA 2. DÜNYA SAVAŞINDA TÜRKLER KONUŞULDU. MARMARA ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. ALİ SATAN,
