Edirne'de Süpürgecilik Mesleğinin Yükselişi ve Düşüşü
Edirne, yarım asır önce 400'e yakın süpürge ustasıyla tanınan bir kent iken, günümüzde bu sayı yalnızca 10’a kadar düştü. Geleneksel el süpürgeleri, elektrikli süpürgelerin yaygınlaşması sonucu eski önemini kaybetti ve bu durum, Türkiye'nin en önemli süpürge üretim merkezi olan Edirne'deki mesleği olumsuz etkiledi.
Üretim Sürecindeki Zorluklar
Süpürge otunun hasat edilmesi, temizlenmesi, sarartılması, boylanması ve bağlanması gibi zorlu aşamalardan geçen bu el sanatı artık üreticilerine yeterli kazanç sağlamıyor. Süpürgecilik, kaybolma riskiyle karşı karşıya bulunuyor.
Meslekten Usta İfadeleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ve aynalı süpürge ustası Varol Kuzu, 40 yıldır bu sanatı sürdürdüğünü belirtti. Yeni neslin geleneksel el sanatlarına ilgi göstermediğini vurgulayan Kuzu, çırak bulmanın giderek zorlaştığını ifade etti: "Çırak bulmakta zorlanıyoruz. Yeni nesil, geleneksel el sanatlarına çok ilgi göstermiyor."
Süpürge Yapım Aşamaları
Kuzu, süpürge yapımının 4 aşamadan oluştuğunu açıkladı:
- İlk olarak, süpürge otunun büyüklüğüne göre ayrılması.
- Seçme işleminden sonra otların kesilmesi.
- Bağlama tezgahında sap ve alt kısmının oluşturulması.
- Aşırı sıkıştırarak yelpaze şeklinin verilmesi ve hediyelik eşya haline getirilmesi.
Aynalı süpürgenin geçmişte genç kızların çeyizlerinde mutlaka bulundurulan bir eşya olduğunu hatırlatan Kuzu, bu gelenek ve kültürel önemin sahip olduğu anlamı da dile getirdi.
Aynalı Süpürge'nin Önemi
Aynalı süpürge, genç kızların temiz, titiz ve hamarat olduğunu gösteren önemli bir semboldür. Evin kapısının dışına asıldığında, o evde evlilik çağında bir kız bulunduğu anlaşılırdı. Bu gelenek, Edirne'nin kültürel değerlerinden biri olarak önemini koruyor.
Edirne'de yarım asır önce 400'e yakın üreticisiyle kentin simgelerinden olan süpürgecilik, bugünlerde 10 civarında ustayla sürdürülüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı, aynalı süpürge ustası Varol Kuzu, mesleği geleceğe taşımak için çaba sarf ediyor.
