Düzce 12 Kasım 1999 Depremi: Gazetecilerin O Geceye Dair Anlatıları
Enkazın içinden gelen sesler, haberin ilk tanıklarıydı
12 Kasım 1999 gecesi saat 18.57’yi gösterdiğinde Düzce, 7,2 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. Binlerce hayat, yapılar ve şehir hafızası derin izler aldı. O geceyi ilk belgeleyen ve kamuoyuna aktaran gazeteciler, 26 yıl sonra Düzce Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü tarafından bir araya getirildi ve yaşadıklarını paylaştı.
İhlas Haber Ajansı (İHA) Düzce Temsilcisi Ali Yıldız yaşadıklarını şu sözlerle özetledi: «Bir anda sallanmaya başladı. İHA’nın birçok canlı yayın aracı Düzce’ye geldi ve tüm dünyaya görüntüler buradan ulaştı. 105 saat sonra enkazdan çıkarılan bir teyzenin, babasının kendisine su ve yiyecek getirdiğini anlatması beni derinden etkiledi. Düzce, küllerinden yeniden doğdu.»
Gazeteci Hasan Kaya o anları anlatırken şunları söyledi: «Ana haberleri sunmak için üst kata çıkacaktım, bir gürültüyle kıyamet koptu. Benim görevim buydu: ‘Kameranı al çekim yapmaya başla.’ Aracımızın üzerine banka binası çökmüştü, itekleyerek kapıyı açıp kamerayı aldım ve hemen çekim yaptım. Kameranın ışığını tutunca bir vatandaşın ‘Baba’ diye seslenmesini duydum; benim için dünyalar o an oldu.»
TRT Muhabiri Levent Öztürk ise sahadaki çaresizliği ve iletişim zorluklarını vurguladı: «Radyoda ‘Merkez üssü Düzce’ dediğini duyar duymaz arabayı geri çevirdim. Sinyal yakaladığım yerden ana haber bültenine bağlanıp ‘ne varsa gönderin, Düzce tamamen yıkıldı’ diye çağrı yaptık. İnternetin olmadığı, bugünkü gibi afet koordinasyonunun bulunmadığı bir dönemdi. Kültür Mahallesi’nde uzun süre sonra kurtarılan bir teyzenin hikâyesi hâlâ aklımda.»
Gazeteci Ümit Çetin enkazın yarattığı sessiz çaresizliği anlattı: «Ürkütücü bir sesle birlikte geldi. Aracımız İstanbul Caddesi üzerindeydi ve enkaz altında kaldı. Binaların altından gelen sesleri işitiyorduk ama müdahale etmekte zorlanıyorduk. Ailemi sağ salim görene kadar hayat durdu benim için. Gün ağardıkça yıkımın boyutu daha net ortaya çıktı.»
Gazeteci-yazar Dilaver Kambur o görüntülerin yarattığı travmayı şöyle aktardı: «Yer yüzü bir halı gibi olmuştu; tam bir felaket tablosu. Annenin kaçarken evladını almayı unuttuğu, insanların ne yapacağını bilmediği bir korku dünyası vardı. Bir annenin ‘Hiçbir şey hatırlamıyorum, çocuklarımı bana getirin’ dediği sahne unutulmazdı.»
Gazeteci Harun Can Şerbetci fotoğraf makinelerini ve haber ulaştırma zorluklarını dile getirdi: «Binaların yıkıldığını görünce yere yattım; insanların çığlıkları hâlâ aklımda. O gün cebimde tesadüfen fotoğraf makinem vardı, flaşla çekmeye başladım. Filmlerle haberleri İstanbul’a gönderiyorduk. Gün ışığıyla birlikte Düzce’nin yerle bir olduğu seçildi; bugün ise kentin daha güvenli olduğunu düşünüyorum.»
Anadolu Ajansı Düzce Temsilcisi Ömer Ürer ise mesleğe afetle başlayanların bakışını anlattı: «Arabanın ışığına koşan, toz içinde kalmış insanlar vardı; bembeyaz yüzleriyle yakınlarının kurtarılması için yardım istiyorlardı. O dönemde cenazeyi bulduğumuza sevinir oluyorduk. 36 kareye o anları sığdırmak, hem görüntü vermek hem de yardım çabalarına katkı sağlamak zorundaydık.»
Fotoğraf Sanatçısı Lütfü Şimşek ise fotoğrafın uluslararası yankısını hatırlattı: «Çektiğim bir fotoğraf ‘Enkazdan çıkan hayat’ başlığıyla uluslararası basında yer aldı. Duvarlara yazılan notlar vardı; biz de onları fotoğrafladık. ‘Biz iyiyiz gençlik merkezinin önünde çadırdayız’ gibi yazılar özellikle öğrenciler tarafından sık kullanıldı.»
Gazetecilerin anlatıları, hem o gecenin ilk tanıkları olarak görevlerinin ağırlığını hem de Düzce’nin yaşanan acılardan ders çıkararak dönüşümünü ortaya koyuyor. 26 yıl sonra paylaşılan bu tanıklıklar, hem kayıpları hem de dayanışmayı hatırlatıyor.
İHLAS HABER AJANSI (İHA) DÜZCE TEMSİLCİSİ ALİ YILDIZ, 12 KASIM DEPREMİNDE EVDE OLDUĞUNU BELİRTEREK "BİRANDA SALLANMAYA BAŞLADI. DEPREMİN AKABİNDE İHA’NİN BİR ÇOK CANLI YAYIN ARACI DÜZCE’YE GELDİ" DEDİ.
