Düşük puan, yüksek risk: Kuryeler hız baskısıyla kaza riski artıyor
Puanlama ve teslimat süreleri kuryeleri hız yapmaya zorluyor
Puan ve slot sistemi olarak adlandırılan uygulama, dijital teslimat platformlarında kuryelerin performansını belirliyor. Düşük puan alan veya slotu en alta düşen kuryeler görünürlüklerini kaybediyor ve daha az sipariş alıyor; bu da kuryelerin hız yapmasına yol açıyor. Platformların reklamlarında öne çıkan hızlı teslimat vaatleri ve algoritmaların siparişleri belirli sürelere bağlaması, özellikle yoğun saatlerde trafik ve yaya güvenliği açısından riskleri artırıyor.
Kuryelerin anlattıkları
Samsun'dan Cem Burak Karagülle
“Bu platformların bir algoritması var. Algoritma baskısı adı altında bir süreç yaşanıyor. Reklamlar kuryeleri hıza teşvik ediyor. Müşteri 30-40 dakika içinde paketin geleceğini düşünüyor. Örneğin bir AVM’den verilen siparişte, sipariş hazırlanması ve teslim alınması sonrası kuryeye teslimat için yaklaşık 10 dakika kalıyor. Algoritma, kuryenin bir noktadan diğerine kaç dakikada gittiğini bildiği için daha uzun sürede giden, kurallara uyan kuryeyi sistemin dışında bırakıyor. Dolayısıyla denetleme kurulunun bunları denetlemesi gerekiyor” dedi.
Cemal Uz
“Motokurye kazaları arttı. Bazı firmalar ‘şu paketi şu kadar dakikada götürmelisin’ diyor; götürürsen bonus alıyorsun. Bu baskı kurye arkadaşları yaya ihlali ve kırmızı ışık gibi riskli davranışlara sürüklüyor. Bu nedenle ölümlü veya yaralanmalı kazalar yaşanıyor. Bakanlık hızlı teslimat süresini kaldırdı; ancak 15-20 dakikalık teslimat süresi ve puanlama sistemiyle kuryeler zor şartlarda çalışıyor” diye belirtti.
Şenol Bilgin
“Popüler yemek sipariş platformlarında her siparişin altında süre yazıyor. Bu süre Bakanlık tarafından kaldırıldı. A noktasından B noktasına 15-20 dakikada gitmesi gereken bir kurye, paket bonusları nedeniyle 5-10 dakikada gitmeye çalışıyor. Geç götürüldüğünde slot açılmıyor; slot en alta düşüyor ve görünmez hâle geldiği için kazanç düşüyor” ifadelerini kullandı.
Sonuç
Platformların puan ve slot uygulamaları ile reklamlara bağlı bekleyiş, kuryeler üzerinde hız baskısı oluşturuyor. Algoritma odaklı dağıtım ve görünürlük kaybı riski, trafik güvenliği ile doğrudan çakışıyor; sektörde denetim ve düzenleme çağrıları sürüyor.
TÜRKİYE'DE YEMEK VE PAKET TESLİMAT SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN DİJİTAL PLATFORMLARDA UYGULANAN PUANLAMA VE TESLİMAT SÜRELERİ KURYELERİN KAZALARA DAHA FAZLA MARUZ KALMASINA NEDEN OLUYOR
