Düşük doz BT ile akciğer kanserinde erken tanı mümkün
Akciğer kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümlerde ilk sıralarda yer alıyor. Hastalığın en büyük sorunu genellikle belirti vermeden ilerlemesi; semptomlar ortaya çıktığında ise çoğu vakada hastalık ileri evreye ulaşmış oluyor. Bu nedenle erken tanı hayat kurtarıyor.
Uzman görüşü ve taramanın önemi
Medicana Sağlık Grubu Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Doç. Dr. Nuran Katgı, düşük doz bilgisayarlı tomografinin (LDCT) akciğer kanserinin erken evrede yakalanmasında etkili olduğuna dikkat çekti. Doç. Dr. Nuran Katgı, 'Belirti beklemeden tarama yaptırın, erken tanı hayat kurtarır' sözleriyle düzenli taramanın önemini vurguladı.
LDCT nedir, nasıl çalışır?
LDCT, akciğerlerin daha düşük radyasyon dozu kullanılarak çekildiği özel bir görüntüleme yöntemidir. Klasik toraks BT’de ortalama radyasyon dozu 6-7 mSv iken, LDCT’de bu değer 1-2 mSv civarındadır; yani 3-5 kat daha düşük radyasyonla yüksek çözünürlüklü görüntü alınır. İşlem ağrısızdır, kısa sürer ve kontrast madde gerektirmez.
Bilimsel kanıtlar
Uluslararası çalışmalardan elde edilen sonuçlar LDCT taramalarının etkinliğini destekliyor. ABD'de yürütülen NLST çalışması, düşük doz BT taramasının akciğer kanserine bağlı ölümleri yüzde 20 oranında azalttığını gösterdi. Avrupa’daki NELSON çalışması da benzer şekilde mortalitede belirgin azalma saptadı. Bu bulgular, erken evre tümörlerin LDCT ile tespit edilebileceğine işaret ediyor.
Kimler taranmalı?
Uluslararası kılavuzlara göre 50-80 yaş arası, en az 20 paket-yıl sigara öyküsü olan ve hâlen içen veya son 15 yıl içinde bırakmış bireylerin yılda bir kez LDCT ile taranması öneriliyor. Rutin tarama sigara içmeyenler için genel olarak önerilmiyor; ancak pasif içicilik, aile öyküsü, radon veya asbest maruziyeti gibi ek risk faktörleri varsa hekim değerlendirmesi gerekebilir.
Taramanın sınırlılıkları ve takip
Her testte olduğu gibi LDCT'de de yanlış pozitif sonuçlar görülebilir. Ancak Lung-RADS sınıflandırması ile yanlış pozitif oranları yüzde 10-13 seviyelerine düşürülmüştür. Yanlış negatif oranları düşüktür; düzenli yıllık tarama bu riski daha da azaltır. Şüpheli bulgu saptanırsa 3-6 aylık kısa aralıklarla kontrol önerilir.
Özet ve tavsiye
Doç. Dr. Nuran Katgı sigaranın akciğer kanserinin bir numaralı nedeni olduğunu hatırlatarak, sigarayı bırakmanın en önemli adım olduğunu ancak riskin tamamen ortadan kalkmayacağını belirtiyor. Yüksek risk grubundaki kişilerin yılda bir LDCT taramasına katılmasının, hastalık erken evrede yakalandığında cerrahi ile tam kür sağlama şansını artırdığını vurguladı. Erken tanı, hasta-hekim iletişimi ve multidisipliner yaklaşımla başarı şansı yükseliyor.
MEDİCANA SAĞLIK GRUBU GÖĞÜS HASTALIKLARI BÖLÜMÜ’NDEN DOÇ. DR. NURAN KATGI
