Dr. Mehmet Can: "Uzun süre oturmak bel fıtığını tetikliyor"
Acıbadem Adana Hastanesi Beyin Cerrahi Uzmanı Dr. Mehmet Can, halk arasında "bel fıtığı" olarak bilinen ve tıp dilinde lomber disk hernisi adı verilen durumun oluşumunu, belirtilerini ve tedavi yaklaşımlarını anlattı.
Bel fıtığı nasıl oluşur?
Dr. Can, omurlar arasında amortisör görevi gören disklerin dış kısmının lifli, iç kısmının ise jel kıvamında olduğunu belirterek, zaman içinde veya ani zorlanmalar sonucu diskin dış kısmının zayıflayabileceğini veya yırtılabileceğini; içindeki jelimsi maddenin dışarı taşarak sinir köklerine baskı yapmasının ağrı, uyuşma ve kas güçsüzlüğü gibi şikayetlere yol açtığını vurguladı.
Belirtiler
Dr. Can bel fıtığının en sık bel ve bacak ağrısı (siyatik) ile uyuşma şeklinde kendini gösterdiğini, ayırt edici işaretler arasında özellikle öne eğilince artan bel ağrısı, kalça ve bacak boyunca yayılan ağrı, bacakta uyuşma veya karıncalanma, kas gücünde azalma ile ciddi vakalarda idrar veya dışkı kaçırmanın bulunduğunu söyledi. Bel ağrısının genellikle ani hareket, ağır kaldırma veya uzun süre oturma gibi durumlarda artabildiğini; ağrının keskin, yanıcı veya donuk hissedilebildiğini belirtti.
Tanı ve ilk tedavi yaklaşımları
Tedavinin fıtığın şiddetine ve belirtilerin süresine göre planlandığını aktaran Dr. Can, ilk aşamada istirahat, fizik tedavi ve ilaç tedavisi uygulandığını söyledi. İstirahat kapsamında kısa süreli yatak dinlenmesi (2-3 günden uzun olmayan), ağır kaldırmama, uzun süre oturmamama, dik oturma ve bel desteği kullanımının önerildiği belirtildi. İlaçlar arasında parasetamol, NSAİ ilaçlar, kas gevşeticiler ve doktor kontrolünde sinir kökü ödemine yönelik kortizonlu ilaçlar yer alıyor.
Fizik tedavi, enjeksiyonlar ve minimal invaziv yöntemler
Fizik tedavi ve rehabilitasyonun hem ağrıyı hafifletmek hem de kasları güçlendirip omurga yükünü azaltmak için temel olduğuna dikkat çeken Dr. Can, bazı vakalarda fizik tedaviyle düzelme sağlandığını kaydetti. İlaç ve egzersizle kontrol altına alınamayan durumlarda epidural steroid enjeksiyonu, foraminal blokaj, kluneal sinir enjeksiyonu ve faset eklem blokajı gibi uygulamaların ağrının kaynağına doğrudan etki edebileceğini; bu işlemlerin bel anatomisine hakim deneyimli cerrahlar tarafından yapılması gerektiğini vurguladı. Radyofrekans yöntemlerinin kronik ağrılarda etkili olduğunu, faset eklem veya medial dal blokajının birçok hastada aynı gün içinde rahatlama sağlayabildiğini söyledi. Ayrıca nükleoplasti gibi sinir kökü baskısını azaltan işlemlerin hızlı ve konforlu seçenekler olduğunu ifade etti.
Cerrahi gerektiren durumlar
Ameliyatın gerekli olduğu durumları açıklayan Dr. Can, 6-8 haftadan uzun süren ve tedaviye yanıt vermeyen ağrı, bacakta belirgin kas güçsüzlüğü, MRI ile saptanan büyük disk hernileri ve idrar-dışkı kontrol kaybı gibi durumların cerrahi değerlendirme gerektirdiğini; idrar-dışkı kontrol kaybının acil ameliyat endikasyonu olduğunu belirtti.
Korunma ve yaşam tarzı önerileri
Dr. Can, bel fıtığından korunmak için bel ve karın kaslarını güçlendiren düzenli egzersiz yapmayı, uzun süre oturmaktan kaçınmayı, doğru duruş alışkanlıkları geliştirmeyi, ağır kaldırmaktan kaçınmayı; kaldırma sırasında dizleri büküp beli dik tutma tekniğini uygulamayı ve sağlıklı kiloyu korumayı tavsiye etti. Ayrıca ergonomik bir çalışma ortamı oluşturmanın, ergonomik sandalye kullanmanın ve çalışma sırasında düzenli molalar vermenin faydalı olacağını ekledi.
BEYİN CERRAHİ UZMANI DR. MEHMET CAN
