Doktor uyarısı: Takviye ve bitki çaylarını doktor kontrolünde kullanın
Üst solunum yolu şikayetlerinin arttığı dönemde, doktor tavsiyesi olmaksızın kullanılan gıda takviyeleri ve bitki çaylarının yol açabileceği sağlık sorunlarına ilişkin uyarılar yükseldi. SBÜ İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dahiliye bölümü sorumlusu Doç. Dr. Murat Akarsu özellikle kontrolsüz kullanımın karaciğer ve böbrek gibi organlarda ciddi hasarlara, hatta ölüme neden olabileceğini belirtti.
Uzman uyarıları ve sık rastlanan hatalar
Doç. Dr. Murat Akarsu şu noktalara dikkat çekti: "Bir maddenin ilaç veya zehir diye tanımlanması doza bağlıdır." Pek çok kişinin yüksek doz C vitamini, kompleks B vitaminleri, magnezyum veya omega-3 gibi takviyeleri doktorla görüşmeden, uygun laboratuvar testleri yapılmadan kullandığını söylüyor. Örnek olarak 2-3 gramı geçen dozların görüldüğünü aktarıyor ve Covid döneminde yüksek doz C vitamini kullanımının arttığını belirtiyor.
Aranan bir diğer sorun, takviyelerin reçeteli ilaçlarla etkileşimi. Omega-3'ün kan sulandırıcı etkisini arttırabileceği, kanama riskini yükseltebileceği; bazı kişilerde çarpıntıya yol açabileceği vurgulanıyor. Probiyotiklerin bağırsak alışkanlığını düzenlemesi için en az 3 ay gerektiği, buna rağmen kısa süreli ve plansız kullanımın yaygın olduğu ifade ediliyor.
Riskler: Karaciğer, böbrek ve elektrolit bozuklukları
Doç. Dr. Akarsu, vitamin ve takviyelerin kontrolsüz kullanımının "kan sonuçlarını beklemeden alıyoruz, ölümcül olabiliyor" sonuçlarına yol açabileceğini söylüyor. Toplumda yaygın olan D vitamini eksikliği nedeniyle yüksek doz alımların karaciğer hasarı ve yetersizliğe kadar gidebileceği uyarısı yapıldı.
Bitki çayları içinse, içerik ve dozun belirsiz olmasının sorun yarattığı belirtiliyor. Özellikle yaşlı hastalarda sıvı dengesinin bozulması, böbrek yetersizliği ve elektrolit dengesizlikleri görülüyor; bu nedenle "Hastaların bir kısmı soluğu acilde alabiliyor." ifadeleri kullanıldı. Gebelere aktar ürünleriyle yapılan bitki çayı tüketiminin önerilmediği de vurgulandı.
Ne yapılmalı?
Uzmanlar, takviye seçimi ve kullanımında şu ilkelerin izlenmesini tavsiye ediyor: Doktor kontrolü ve gerekli laboratuvar testleri olmadan yüksek doz takviyeler kullanılmamalı; reçeteli ilaçlarla olası etkileşimler hekim tarafından değerlendirilmelidir. İnternetten veya tanımlanmamış karışımlardan ürün alınmamalı, gebeler ve kronik hastalığı olanlar aktar veya benzeri kaynaklardan alınan bitkisel ürünleri tüketmemelidir.
Sonuç olarak, bitki çayı ve gıda takviyeleri doğal ve faydalı olsalar da, bilinçsiz ve yüksek doz kullanımın ciddi sağlık riskleri doğurabileceği unutulmamalıdır.
Bilinçsiz takviye ve bitki çayına tüketimine dikkat: "Hastaların bir kısmı soluğu acilde alabiliyor"
