Doğru budama sayesinde küçük alandan yüksek verim: 500 m², 10 dönümden üstün
Samsun’da Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Halk Eğitim kurslarıyla üreticilere verilen budama eğitimleri, fındıkta birim alandan alınan verimi artırmanın yollarını gösteriyor.
Gökhan Ayar: "Güneş görmeyen dallar fındık vermez"
Ziraat Yüksek Mühendisi Gökhan Ayar, Terme İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü bünyesinde yaptığı uygulamalı eğitimlerde, fındık ocaklarında tüm dalların tomurcuklardan meyve oluşturabilmesi için güneşin önemine dikkat çekti. Ayar, fındıkta dişi çiçeklerin karanfile dönüşmesinin fosfor ve güneşle doğrudan ilişkili olduğunu, gölgede kalan tomurcuklardan karanfil elde edilemeyeceğini vurguladı.
Ayar ayrıca, "Güneş görmeyen dallar fındık vermez, gölgedeki dalın fındığı olmaz" ifadelerini kullandı ve yıllık sürgünlerin üretimdeki payını açıkladı: bir daldaki karanfillerin yüzde 80’i tek yıllık sürgünlerden sağlanıyor. Yeni sürgünlerin 15 santim ya da daha uzun olması gerektiğini, 10 santimin altındaki sürgünlerin zayıf gelişim gösterdiğini belirtti. Doğru budama ve sulama ile 35-40 santime kadar sürgün elde edilebildiğini söyledi.
Dip sürgünü temizliği: "Yapmazsanız odun beslemiş olursunuz"
Ayar, budamayı dip sürgünü temizliği, seyreltme ve uç budaması olarak üçe ayırdı. Dip sürgünlerinin genç olması nedeniyle gübre ve sudan daha fazla faydalandığını, bu sürgünler bırakılırsa ana verimli dalların besinlerden mahrum kalacağını belirterek, "Dip sürgünü yapmazsanız, odun beslemiş olursunuz" uyarısında bulundu. Dip sürgünü budamalarının kış öncesi yapılmasının, hastalık ve zararlılarla mücadelede önemli olduğunu söyledi ve küllenmenin dip sürgünlerinden başladığını hatırlattı.
Dip sürgünlerini budarken kesimin toprağın biraz altından yapılması gerektiğini, gerektiğinde tek gövde ile bile fındık yetiştirilebileceğini ifade etti. Ayrıca gübrelemeden önce dip sürgününün temizlenmesinin önemine vurgu yaptı.
Seyreltme ile daha az dal, daha çok verim
Seyreltmede amaç, dalların birbirini gölgelemesini önleyip ortada boşluk bırakarak iyi hava sirkülasyonu sağlamak. Ayar, sık ocakların hastalıklara daha açık olduğunu, bu yüzden "az değil, yeteri kadar" dalın hedeflenmesi gerektiğini kaydetti. Dalkıran ve orta dalların ocak içinde bırakılmaması, dışa açılan dal yapısının istenmesi gerektiğini belirtti.
Terme Ortasöğüt Mahallesi'ndeki örnek uygulamada verilen sonuç dikkat çekiciydi: budama yapılan 500 metrekarelik bahçeden elde edilen fındık, geri kalan 10 dönümlük bahçenin verimini geride bıraktı. Ayar, dalkıran sorununu 2 yılda çözdüklerini ve fındığın kendi kendini yenileyebildiğini söyledi.
Uç budaması: lider dala odaklanma
Uç budamasının verim için vazgeçilmez olduğunu söyleyen Ayar, lider dal üzerinde yapılan her budamanın uç budaması sayıldığını açıkladı. Uç budaması uygulamasında lider dalın en uç kısmından dışarı bakan yöne doğru 10 santim geriden kesim yapılmasının verimi olumlu etkileyeceğini belirtti. Budamanın odunlaşmanın başladığı noktadan yapılması gerektiğini, budanan göz nereye bakıyorsa dalın o yöne büyüyeceğini hatırlattı ve içe giren gözlerin değil, dışarı bakan gözlerin tercih edilmesinin önemini vurguladı.
Sonuç olarak, Gökhan Ayar’ın anlatımı ve uygulamalı eğitimler, dip sürgünü temizliği, seyreltme ve uç budamasıyla fındık bahçelerinde birim alandan alınan verimin önemli ölçüde artırılabileceğini gösteriyor.
ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSİ GÖKHAN AYAR, DİP SÜRGÜNÜ TEMİZLİĞİ, UÇ BUDAMASI VE SEYRELTME UYGULAMALARI SAYESİNDE FINDIK BAHÇELERİNDE BİRİM ALANDAN ALINAN VERİMİN, DOĞRU BUDAMA YAPILMAMIŞ BAHÇELERE GÖRE ÇOK DAHA YÜKSEK OLDUĞUNU SÖYLEDİ.
