Dijital yorgunluk: Modern yaşamın yaygın yorulması
Medicana Sağlık Grubu ve Medicana International İzmir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Müge Yaşar, sürekli yorgunluğun bir teşhis değil bir sonuç olduğuna dikkat çekiyor. Yaşar'a göre modern dünyanın temposu insan biyolojisinin kaldıramayacağı kadar hızlı ilerliyor; bunun sonucu olarak yorgunluk artık bireysel değil toplumsal bir sorun haline gelmiş durumda.
Dijital dünyanın yarattığı baskı
Dr. Yaşar, sosyal medya ve sürekli uyaranların yeni bir 'dijital tükenmişlik' tablosu oluşturduğunu belirtiyor. Bildirimler, mesaj yoğunluğu, kusursuz görünen paylaşımlar karşısında 'geride kalma' hissi ve her an ulaşılabilir olma beklentisi; anksiyete, depresyon, dikkat sorunları ve tükenmişlik hissini tetikliyor. Bu etkinin biyolojik karşılığı olarak allostatik yük, kortizol ve adrenalin artışı; sempatik sinir sisteminin sürekli aktive olmasıyla kronik stres ortaya çıkıyor.
Kavramlar ve araştırmalar
Literatürde 'sosyal medya yorgunluğu', 'teknostres' ve 'Fear of Missing Out (FoMO)' gibi kavramların öne çıktığını söyleyen Yaşar, sosyal medya bağımlılığının anksiyete, depresyon, yorgunluk ve dikkat eksikliğini artırdığına dair bulgular bulunduğunu aktarıyor. Bu kavramlar modern çağın ruh sağlığı üzerindeki etkilerini tanımlamada önemli hale gelmiş durumda.
Yavaşlamak ve sınır koymak
Çözümün yaşam ritmini yeniden düzenlemek ve gerektiğinde ruh sağlığı desteği almak olduğunu vurgulayan Dr. Yaşar, 'Sürekli yorgunluk bir teşhis değil, bir sonuçtur' ifadesini kullanıyor ve ekliyor: 'Bazen yavaşlamak, hatta durmak gerekir.' Dijital hijyen ve dijital detoks uygulamaları öneriliyor; özellikle yatmadan bir saat önce tüm ekranların kapatılması, belirlenen saatlerde bildirimlerin kapatılması gibi önlemler hem uyku düzenini hem de sürekli tetikte olma halini iyileştirebilir.
Pratik stratejiler
Yaşar, sınır koyma becerisinin tükenmişlikten korunmada en önemli araçlardan biri olduğunu belirtiyor. İş ve kişisel taleplere 'hayır' diyebilme, mükemmeliyetçi iç sesi sınırlama, zaman yönetiminde enerjinin yüksek olduğu saatlere göre zor görevleri planlama gibi yaklaşımlar bilişsel tükenmeyi azaltıyor. Ayrıca farkındalık (mindfulness), diyafram nefesi egzersizleri ve sosyal bağların güçlendirilmesi; anı yaşamaya odaklanma ve kendine karşı nazik olmanın tükenmişlik riskini düşürdüğü vurgulanıyor.
MEDİCANA SAĞLIK GRUBU PSİKİYATRİ BÖLÜMÜ’NDEN DR. ÖĞRETİM ÜYESİ MÜGE YAŞAR
