Çin Başkonsolosu Wei: 15. Beş Yıllık Plan ve Türkiye ile İş Birliğinin Öncelikleri
Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Wei Xiadong, DEİK tarafından düzenlenen "Çin’in 15. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın Anlaşılması ve Türkiye-Çin Ekonomik İlişkilerine Yansıması" başlıklı etkinlikte planın Türkiye ile iş birliğine getireceği fırsatları değerlendirdi.
Planın tarihçesi ve önemi
Wei, konuşmasına Ali Kibar ve organizasyonu düzenleyen Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'na teşekkür ederek başladı. Üç hafta önce gerçekleştirilen Çin Komünist Partisi (ÇKP) Komitesi 4. genel kurul toplantısı sonucunda formüle edilen 15. Beş Yıllık Planın, Çin’in önümüzdeki beş yıllık sosyal ve ekonomik kalkınmasını şekillendirecek "altın anahtar" olduğunu belirtti. Wei, 1953'ten 2025'e kadar uygulanan 14 beş yıllık planın Çin’e önemli bir kalkınma atılımı sağladığını vurguladı.
Ekonomik ve sektörel öncelikler
15. Plan kapsamında ekonomik ve sosyal kalkınmada yedi öncelikli hedef belirlendiğini söyleyen Wei, önümüzdeki beş yılda yüksek kaliteli kalkınmaya ve modernize sanayi sistemine odaklanılacağını aktardı. Geleneksel sektörlerin geliştirilmesi ve yeni enerji, yeni hammadde, uzay ile alçak irtifa ekonomileri gibi alanlara teşvik verileceğini ifade etti. Wei geleceğin endüstrileri arasında kuantum teknolojisi, biyo-üretim, hidrojen ve füzyon enerjisi, beyin-bilgisayar arayüzü, bedensel zeka ve 6. nesil mobil iletişim ağını saydı.
Bilim ve teknoloji iş birliği
Bilimsel özerkliğin güçlendirilmesinin planın temel hedeflerinden olduğunu söyleyen Wei, Çin’in temel araştırma ve orijinal inovasyon kapasitesini artıracağını belirtti. Wei, "yüksek çitli küçük bahçeler" yaklaşımı yerine inovasyonların tüm insanlığın refahına katkı vermesi hedefinin benimsendiğini vurguladı ve Çin ile Türkiye arasında teknolojide karşılıklı güçlendirme örnekleri verdi:
Wei, C919 uçağında Türk şirketi Keyvan Havacılık tarafından sağlanan navigasyon verilerinin kullanıldığını, Huawei'nin 5G geliştirme sürecinde Türk matematikçi Erdal Arıkan'ın bilgi teorisi çalışmalarından yararlandığını ve İstanbul'da düzenlenen ilk ikili ileri malzemeler ve esnek elektronikler sempozyumunun başarıyla gerçekleştirildiğini aktardı.
Yabancı yatırım ve konsolosluk hizmetleri
Reformların derinleştirilmesiyle yabancı yatırım için kısıtların azaltılacağını belirten Wei, Türk şirketlerinin Çin’de daha özgür bir yatırım ortamı bulacağını söyledi. Başkonsolosluk olarak ödeme kolaylaştırmaları ve vize hizmetlerinin iyileştirilmesi gibi alanlarda çalıştıklarını, bu yıl işlenen vize sayısının geçen yılın toplamına ulaştığını ve 2023’ün iki katına çıktığını aktardı.
Kültür, tarım ve turizm
Wei, kültür alanında da adımlar atılacağını ve Çin’in kültürel ürünlerini dünya sahnesine tanıtmaya devam edeceğini belirtti. Örnek olarak İstanbul’da dört kez sahnelenen "Efsanevi Bir Manzara Resminin Yolculuğu" gösterisinin ilgi gördüğünü dile getirdi. Ayrıca Wei, Çin’de artan tüketimle birlikte Türk kuru meyveleri, zeytinyağı ve bal gibi ürünlerin Çin e-ticaret platformlarında popüler hale geldiğini ve bu durumun tarım ve gıda iş birliğini derinleştireceğini kaydetti. Turizm talebindeki artışın da Türkiye’ye daha fazla Çinli ziyaretçi getireceğine inandığını söyledi.
Yeşil enerji ve çevre iş birliği
Wei, karbon emisyonlarının azaltılması ve yeni enerji sistemi oluşturulmasının Çin için öncelik olduğunu aktararak, fotovoltaik, rüzgar enerjisi ve yeni enerji taşımacılığı gibi alanlarda Türkiye ile artan iş birliği öngördü.
Güvenlik ve terörle mücadele
Ulusal güvenlik maddesinin planın yedinci gündem maddesi olduğunu belirten Wei, "Çin Türkiye’nin 'Terörsüz Türkiye' vizyonuyla güçlü bir şekilde uyum içinde ulusal güvenlik ve sosyal istikrara büyük önem atfediyor" dedi ve terörle mücadele, güvenlik uygulamaları ile siber güvenlikte iş birliğinin bölgesel barışa katkı sağlayacağını ifade etti.
Ekononik kazanımlar ve finansal iş birlikleri
Wei, son yıllarda uygulanan ortak projelerin pratik sonuçlar verdiğini belirtti. Haftalık doğrudan uçuş sayısının 42'den 98'e çıkarılacağı bilgisini paylaşan Wei, finansal iş birliklerine ilişkin şu somut örnekleri aktardı: "Çin Merkez Bankası, Türk Hava Yolları filolarının genişlemesini ve kargo faaliyetlerinin iyileştirilmesini desteklemek için toplam 2,9 milyar Çin yuanı (yaklaşık 408,5 milyon ABD doları) tutarında beş yıllık bir finansman anlaşması imzalamıştır. Çin Halk Bankası ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ile 35 milyar Çin yuanı/189 milyar Türk Lirası takas ölçeğini koruyarak üç yıllık ikili yerel döviz takas anlaşmasını yenilemiştir. Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, 17 Kasımda İstanbul’da yapılacak açılışla 'Türk-Çin yuanı Takas Bankası'nı resmen faaliyete geçirecektir." Wei, bu kazanımların iki ülke arasındaki kazan-kazan iş birliğinin somut örnekleri olduğunu söyledi.
Türk iş insanından değerlendirme
Dr. Ahmet Faruk Işık ise konuşmasında "Çin’e güvenmek geleceğe güvenmektir. Çin’e yatırım yapmak geleceğe yatırım yapmaktır" diyerek Başkonsolosluğun politika trendlerini yorumlama, iş birliği bilgilerini iletme ve pratik platformlar oluşturma konusundaki rolünü vurguladı. Işık, gelecek yıl diplomatik ilişkilerin kurulmasının 55. yıldönümünün kutlanacağını hatırlatarak, varılan mutabakatlar doğrultusunda pratik iş birliğinin sürekli ilerletilmesini ve iki ülke ilişkilerinin güçlendirilmesini istedi.
Sonuç olarak Wei, 15. Beş Yıllık Plan'ın hem Çin’in iç dinamiklerini hem de Türkiye ile ekonomik, teknolojik, kültürel ve güvenlik odaklı iş birliklerini genişletecek somut fırsatlar sunduğunu belirtti.
İSTANBUL (İHA) - ÇİN HALK CUMHURİYETİ İSTANBUL BAŞKONSOLOSU WEİ XİADONG, "ÇİN TÜRKİYE’NİN ‘TERÖRSÜZ TÜRKİYE’ VİZYONUYLA GÜÇLÜ BİR ŞEKİLDE UYUM İÇİNDE ULUSAL GÜVENLİK VE SOSYAL İSTİKRAR BAŞLIKLARINA BÜYÜK ÖNEM ATFEDİYOR. ÜLKELER ARASINDAKİ TERÖRLE MÜCADELE VE GÜVENLİK ALANINDAKİ İŞ BİRLİĞİNİN SÜREKLİ DERİNLEŞTİRİLMESİ, BÖLGESEL BARIŞ VE İSTİKRARA DAHA FAZLA KATKI SAĞLAYACAKTIR" DEDİ.
