Cezayirli Hasan Paşa Köşkü’nde 2025 kazı ve temizlik çalışmaları devam ediyor
Kazı çalışmaları ve ekip
Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman tarafından yapılan açıklamaya göre, Cezayirli Hasan Paşa Köşkü’nde 2025 yılı kazı ve temizlik çalışmaları yoğun şekilde sürdürülüyor. Bilimsel sorumluluğunu Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Osman Uysal’ın üstlendiği, Troya Müzesi uzmanlarından oluşan ekip tarafından yürütülen çalışmalar Kasım ayı başında, Çanakkale Valiliği destekleriyle başlatıldı.
Yer, yapı ve onay süreçleri
Çalışmalar, Ezine ilçesi Mahmudiye köyü Kule mevkiinde, Troya Tarihi Milli Park alanı sınırları içinde yer alan ve mülkiyeti hazineye ait olan bin 106 metrekare yüzölçümlü 2016 parselde gerçekleştiriliyor. Köşke ilişkin rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri ile kazı projeleri, Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1 Aralık 2022 tarih ve 8505 sayılı kararla onaylanmıştı.
Açığa çıkarılan buluntular
Kazı ve temizlik çalışmalarında, hali hazırda korunmuş olan gözetleme kulesinin güneyinde yer alan plankarelerde kazı devam ederek yapı kompleksine ait duvarlar ve doğuda yer alan çevre duvarının tamamı ortaya çıkarıldı. Kule önünde tonozlu bir yapı açığa çıkarıldı. Çalışmalar sırasında taş döşeli yürüme yolları, Osmanlı Dönemi seramik parçaları, demir aksamlar, ithal seramikler, Osmanlı Dönemi sikkeleri, Maydos tuğlaları ve devşirme mimari parçalar tespit edildi.
Kulenin özellikleri
Köşkten kalan en belirgin yapı olan Hasan Paşa kulesi, yaklaşık 12 metre yüksekliğinde ve kare planlıdır. Duvarları taştan inşa edilen ve alçıyla sıvanan kulenin dört köşesinde sekizgen biçimli gözetleme mevzileri yer alıyor.
İnceleme ve saha çalışmaları
2025 yılı kazı ve temizlik çalışmalarını Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Prof. Dr. Ali Osman Uysal ve beraberindekiler yerinde inceledi. Troya Müze Müdürlüğü nezaretinde yürütülen çalışmada saha, kültürel ve mimari buluntular açısından titizlikle açığa çıkarılıyor.
Vali Toraman’ın değerlendirmeleri
Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman çalışmaları değerlendirirken Çanakkale’nin denizcilik tarihi açısından önemine vurgu yaptı ve şunları söyledi:
"Biliyorsunuz Çanakkale Türk denizcilik tarihi açısından çok önemli bir yer. Özellikle Osmanlı donanmasının teşkilatında çok kritik fonksiyonlar görmüş. Osmanlılara ait ilk tersane bu topraklarda kurulmuş ve ilk Kaptan-ı Derya Karargahı yine Gelibolu’da bu topraklarda konuşlanmış. İstanbul’un fethine kadar da burası Çanakkale, Gelibolu Osmanlı Donanmasının ana merkezi hüviyetinde olmuş. Öte yandan Çanakkale Deniz Harp tarihi açısından da çok önemli. En son 1. Dünya Savaşı’nda tarihin gördüğü en büyük deniz harplerinden bir tanesine sahne olmuş ve Çanakkale geçilmez sözünün tarihe geçtiği yer olarak da kayıtlara girmiş. Osmanlı’nın son dönem büyük kaptanı deryalarından Cezayirli Hasan Paşa bu bölgeyle de yakından ilgilenmiş ve bu bölgede şahsi bir çiftlik kurarak da bu bölgedeki varlığını hissettirmiş"
Vali Toraman, eserleri koruma ve gelecek nesillere aktarma sorumluluğunu da vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
"Zamanın yıpratıcı etkisi bir taraftan, insanların ilgisizliği diğer taraftan, onun bir kompleks olarak oluşturduğu çiftliğin zaman içerisinde tahribine sebep olmuş. Elimizde şu anda en önemli parçası arkamızda gördüğünüz kule, köşk tabir edilebilecek yapı. Bu yapı da tabii çok tahrip olmuş bir durumda. Bununla ilgili bu eserleri korumak, ihya etmek ve gelecek nesilleri aktarmak için kendimizi mesul hissediyoruz. Bu çerçevede hem kulenin korunması ama bu yapı külliyenin yalnızca kuleyle sınırlı olmadığını etrafında da başka yapılar olduğu bilgisinden de hareketle Prof. Dr. Ali Osman Uysal hocamızın öncülüğünde bir kazı çalışması kararı aldık. Troya Müze Müdürlüğümüzün nezaretinde bir müze kazısı olarak bu sene köşkün etrafını hocamız kazmaya başladı"
Kendisi ayrıca kazıların sürdürülmesine ilişkin beklentisini yineleyerek, "Bu sene zor şartlarda da olsa yoğun bir çalışma yaptılar ve çiftliğin avlusunu ve müştemilatlarını açığa çıkardılar. Daha kazılacak alanlar, yerler var. İnşallah önümüzdeki yılda bunu devam ettirmek niyetindeyiz" dedi ve İl Özel İdaresi’nin de çalışmalar kapsamında destek sağladığını belirtti.
Çalışmaların amacı külliyenin ortaya çıkarılması, temel seviyede olsa yapının bütününü görmeye olanak sağlayacak buluntuların açığa çıkarılması ve sonrasında bu yapıtların korunması ile ileride ihya projelerine altyapı oluşturmak olarak özetleniyor.
ÇANAKKALE VALİSİ DOÇ. DR. ÖMER TORAMAN, CEZAYİRLİ HASAN PAŞA KÖŞKÜ'NÜN 2025 YILI KAZI VE TEMİZLİK ÇALIŞMALARI HAKKINDA YAPTIĞI AÇIKLAMADA, "BU SENE ZOR ŞARTLARDA DA OLSA YOĞUN BİR ÇALIŞMA YAPTILAR VE ÇİFTLİĞİN AVLUSUNU VE MÜŞTEMİLATLARINI AÇIĞA ÇIKARDILAR. DAHA KAZILACAK ALANLAR, YERLER VAR. İNŞALLAH ÖNÜMÜZDEKİ YILDA BUNU DEVAM ETTİRMEK NİYETİNDEYİZ" DEDİ.
