Çakmak Görünümlü Kameralardan 1933 Konica'ya: Kocaeli’de 25 Ülkenin Görsel Hafızası
Bir tamiratla başlayan yolculuk binlerce parçaya ulaştı
Yunus Hakkı Şenkul, 2010 yılında Sakarya’da bozulan bir fotoğraf makinesini tamir ettirmek için çıktığı yolda, bugün bin 500'ün üzerinde cihazdan oluşan geniş bir koleksiyonun sahibi oldu. Sakarya’da yaşayan ve Kocaeli’nin İzmit ilçesinde bir hobi dükkanı işleten 48 yaşındaki Şenkul, bu tutkusunu yurt dışı seyahatleriyle besleyerek yaklaşık 25 ülkeyi gezdi.
Binlerce parça ve ekipman
Şenkul, koleksiyonunda yer alan bazı makineleri müzelere bağışladı, bir kısmını elden çıkardı; elinde kalan 500'ün üzerindeki nadide fotoğraf makinesini ve yaklaşık 3 bin civarında ekipmanı dükkanında sergiliyor. Ayrıca koleksiyon değerinde 10 binin üzerinde fotoğraf arşivine sahip olduğunu belirtiyor.
Nadir askeri ve casus cihazlar
Şenkul’un vitrinde en çok ilgi çeken parçalarından biri, 1933 yapımı, Konica marka ve İkinci Dünya Savaşı dönemine ait bir filmli makine. Şenkul cihazın kullanım amacını şöyle anlatıyor:
"Benim için şu an dükkanımda bulunan en değerli ve özel kameralardan biri, Konica’nın 1933'lü yıllarda üretmiş olduğu, Japonya’nın savaş dönemine ait filmli bir fotoğraf makinesi. Bu makine, savaş uçaklarında pilotların eğitiminde kullanılan bir cihaz. Savaşlarda kullanılan otomatik silaha benzer bir yapısı var, tetiğe bastığınızda kurşun yerine film çeken bir fotoğraf makinesi gibi çalışıyor. ...Ayrıca bir kilometre mesafeden çekim yapabilme kapasitesine sahipti."
Soğuk Savaş dönemine ait "minyatür" ajan makineler koleksiyonun diğer önemli bölümünü oluşturuyor. Şenkul bu cihazların genellikle casusluk ve istihbarat amacıyla üretildiğini, ancak pratik kullanım için de tercih edildiğini vurguluyor: "Bu modelin asıl çıkış amacı, ajan fotoğraf makinesi olarak kullanılmasıdır."
Çakmak ve saat görünümlü gizli kameralar
İlk bakışta sıradan bir çakmak gibi görünen fakat içindeki küçük mercekle fotoğraf çekebilen cihazlar koleksiyonda dikkat çeken parçalar arasında. Şenkul şöyle diyor: "Gerçek bir çakmak olarak da çalışır. Kullanıcı, sanki normal bir çakmak tutuyormuş gibi davranır ve düğmeye aşağı doğru bastığında fotoğraf çekimi gerçekleşir."
Alman üretimi, kol saati görünümündeki makineler de dışarıdan sıradan bir saat gibi dururken deklanşöre basıldığında gizli kayıt alabiliyor; geçmişte gizli görevlerde sıkça tercih edilmişler.
Çok nadir bir model: Hanken ve 24 ayar altın kaplama makine
Şenkul, koleksiyonundaki bir başka nadir parçayı "Hanken" olarak adlandırılan ve yalnızca Japonya polis teşkilatı için üretilmiş özel bir model olarak tanımlıyor: "Yalnızca resmi görevlerde kullanılması amacıyla tasarlanmış, bireysel satışı yapılmamış bir makine. Japonya’da bile zor bulunan parçalardan biridir. Şu an koleksiyonumda bu cihazdan 2 adet mevcut."
Ayrıca koleksiyonunda yer alan 24 ayar altın kaplama ve tamamen elle yapılmış deneme üretimi bir Alman makinesinden söz ediyor. Bu makine için Şenkul, "Kayıtlarda toplamda 167 adet üretildiği görülüyor; ancak bunların yalnızca 108 adedi deneme amacıyla piyasaya sunulmuştur" diyor.
Koleksiyonerlik, paylaşmak ve sonraki nesiller
Şenkul, koleksiyonculuk serüveninde kendisine destek veren isimlerden birinin Baki Tamer Selçuk olduğunu ve Malatya’daki Fotoğraf Makinesi Müzesi’nin kurulmasına katkı sağladığını belirtiyor. Geçmişten günümüze taşınan anıların önemine dikkat çekerek, makinelerin 1860’lı yıllara uzanan üretim tarihiyle hatıraları sakladığını söylüyor.
Son olarak Şenkul, fotoğraf çekmenin önemine şöyle vurgu yapıyor: "Unutmayın, çektiğiniz her kare, gelecekte sizi hüzünlendirecek, sevindirecek, mutlu edecek ya da belki de ağlatacak bir değerdir. Fotoğraf çekmekten asla vazgeçmeyin." Ziyaret ve koleksiyon tavsiyelerine açık olduğunu da ekliyor.
İletişim ve ziyaret
Koleksiyon ve makineler hakkında bilgi almak isteyenler, hobi dükkanını ziyaret ederek Şenkul’den hangi parçaların koleksiyon değeri taşıdığı veya edinmesi zor olan modeller hakkında rehberlik isteyebilir.
Çakmak görünümlü kameradan silahlı deklanşöre, 25 ülkenin "görsel hafızası" bu dükkanda
