İzmit Körfezi Dip Çamuru Temizliği projesinde 2. etap devam ediyor
İzmit Körfezi’nin ekosistemini onarmayı amaçlayan çalışma, bilim insanları ve yerel yetkililerin katıldığı panelde değerlendirildi.
Panel ve saha gözlemleri
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde gerçekleştirilen İzmit Körfezi Dip Çamuru Temizliği Projesi'nin ikinci etap çalışmaları Kocaeli Kongre Merkezi'nde düzenlenen 'Hedef: Sağlıklı Bir Deniz Ekosistemi' panelinde ele alındı. Panelde Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mustafa Sarı moderatörlüğünde; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tahir Büyükakın, İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyay, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Kağan Özdemir ve TSSF Yönetim Kurulu Üyesi, Dünya Şampiyonu Milli Sporcu Devrim Cenk Ulusoy projeyi ve saha gözlemlerini paylaştı.
Panel öncesinde Başkan Büyükakın’ın da yer aldığı uzman ekibin proje sahasında 25 Kasım 2025 tarihinde gerçekleştirdiği dalış raporları ve sualtında gözlemlenen doğal ekosistem öğeleri katılımcılarla paylaşıldı.
Büyükakın’ın açıklamaları
Başkan Tahir Büyükakın, projenin yerel uygulamalarda örnek teşkil ettiğini ve Marmara Denizi ile ilgili ciddi sorunlar bulunduğunu vurguladı. Büyükakın, 'Bugün Marmara Denizi’ne her gün 4.5 milyon metreküp kanalizasyon atığı bırakılıyor' dedi ve Kocaeli özelinde şu bilgileri paylaştı: kentte 23 arıtma tesisi bulunuyor ve 'bir damla su bile arıtılmadan denize gitmiyor'. Ayrıca arıtma tesislerinin yüzde 73'ünün ileri biyolojik arıtma düzeyinde olduğunu, üç yıl sonra bunun yüzde 100'e çıkarılmasının hedeflendiğini belirtti.
Büyükakın, projenin gerekliliğini şu sözlerle özetledi: 'Biz burada istediğimiz kadar temizleyelim, diğer yandan Marmara Denizi’ne atık atılmaya devam ediliyor. Çamuru almadığımız müddetçe balıkların yaşaması mümkün değil; dibe inip oksijene ulaşabilmeleri için temizlemeliyiz.' Projenin radikal ve zorlu bir karar olduğunu, buna rağmen hayata geçirildiğini vurguladı.
Proje hedefleri ve bugüne kadar yapılan işler
Proje, 2 Mayıs 2023 tarihinde başlatıldı ve Avrupa'nın en büyük çevre projelerinden biri olarak tanımlanıyor. Toplam 468 hektarlık alanda hedeflenen çamur miktarı 3,8 milyon metreküp olarak açıklandı. Proje üç etap halinde yürütülüyor; birinci etap tamamlandı, ikinci etap sürüyor.
Bugüne kadar 189 hektarlık alandan, yaklaşık 115 bin kamyona eşdeğer yani toplam 1,715 milyon metreküp çamur deniz ortamından uzaklaştırıldı. Karada yapılan susuzlaştırma çalışmalarında ise 1.687 geotekstil tüp kullanıldı.
Uzman değerlendirmeleri ve saha bulguları
Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyay, iklim krizi tehdidine dikkat çekerek İzmit Körfezi'nin temizleme sonrası kendini toparlamaya başladığını, 'İzmit Körfezi azimle kendini toparlama yönünde ilerliyor' dedi. Prof. Dr. Mustafa Sarı dalış sırasında pisi balığı gözlemlediklerini ve bölgedeki canlı çeşitliliğinin kademeli olarak arttığını aktardı.
Dr. Kağan Özdemir, kıyıya yakın birçok şehirde deniz kirliliği sorunları bulunduğunu belirterek belediyelerin altyapılarını güçlendirmesi gerektiğini söyledi. Özdemir ayrıca tarama gemisinin hidrolik çalışma yöntemiyle çamurun yayılmasını engelleyecek şekilde kullanıldığını ifade etti.
Dünya Şampiyonu dalgıç Devrim Cenk Ulusoy, projenin öncesi ve sonrasında yaptığı dalışlardaki farkları anlattı; temizlenmiş alanda dibin berraklaştığını ve su kalitesinde gözle görülür iyileşme olduğunu paylaştı.
Bilimsel izleme ve modelleme çalışmaları
Projede bilimsel izleme çalışmaları eş zamanlı olarak sürüyor. TÜBİTAK-MAM deniz suyu kalitesi ve 12 derenin sürekli izlenmesini sağlarken, İstanbul Üniversitesi temizlenen alanlarda su kalitesi ve biyoçeşitliliği takip ediyor. ODTÜ ekosistem modelleme çalışmalarıyla yönetim önerileri geliştiriyor; Gebze Teknik Üniversitesi dereler için dijital ikiz modeller oluşturarak kirlilik senaryolarını analiz ediyor. Kocaeli Üniversitesi ise yapay resiflerin ekosistem üzerindeki etkilerini bilimsel olarak izliyor.
Proje, bölgedeki ekolojik toparlanmanın yanı sıra diğer körfezlere örnek olma potansiyeli taşıyor ve önümüzdeki yıl Türkiye’de gerçekleştirilecek COP Zirvesi’nde de gündeme gelmesi bekleniyor.
İZMİT KÖRFEZİ'NE YENİDEN NEFES ALDIRAN DİP ÇAMURU TEMİZLİĞİ PROJESİ’NİN ÖNEMİ, ‘MARMARA YENİDEN: KÖRFEZ DİP ÇAMUR TEMİZLİĞİ’ PANELİNDE BİR KEZ DAHA ELE ALINDI.
