Büyükakın dalış yaptı: İzmit Körfezi’nde deniz yaşamı kendini göstermeye başladı
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, Avrupa’nın en büyük çevre dönüşüm projelerinden biri olarak nitelendirilen İzmit Körfezi rehabilitasyon çalışmalarının son durumunu yerinde görmek için dalgıç kıyafetleriyle denize indi. Bir zamanlar balçıkla kaplı alanlarda şimdi çeşitli deniz canlıları görülmeye başlandı.
İnceleme ekibi ve dalış
Başkan Tahir Büyükakın, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, yapımcı ve dalgıç Savaş Karakaş ile serbest dalış dünya rekortmeni Devrim Cenk Ulusoy ile birlikte İzmit Körfezi’ne daldı. Amaç, deniz tabanındaki değişimi gözlemlemek ve çalışmaları yerinde takip etmekti.
Projenin kapsamı ve hedefleri
Çalışmalar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde yürütülüyor. Projede daha önce yapılan incelemelerde deniz tabanında 11 milyon ton çamur bulunduğu; bunun yaklaşık 8 milyon tonunun, yani 3,8 milyon metreküp kısmının deniz ortamından uzaklaştırılması gerektiği tespit edildi. Şu ana kadar yaklaşık 190 hektarlık alan temizlendi ve toplamda 460 hektarlık temizleme hedefleniyor. Projenin bütçesi ise yaklaşık 150 milyon dolar olarak aktarıldı.
Tahir Büyükakın dalış öncesi şunları söyledi: "Daha öncesinde, Kocaeli Büyükşehir Belediyemizin TÜBİTAK ile birlikte yürüttüğü çalışmalar vardı. Yapılan incelemelerde burada 11 milyon ton çamur bulunduğu ve bunun yaklaşık 8 milyon tonunun, yani 3,8 milyon metreküpünün deniz ortamından uzaklaştırılması gerektiği tespit edilmişti. Sonrasında çamurun hangi yöntemle uzaklaştırılacağı üzerine çalışmalar yapıldı. LOGAN’daki uygulamadan esinlenerek bugün burada yürütülen proje geliştirildi. Yaklaşık 150 milyon dolar bütçesi olan bir proje bu"
Deniz tabanında gözle görülür değişim
Projeyle birlikte dipte biriken çamurun temizlenmesi ve kıyı atık yönetiminin iyileştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca bölgede kurulan 23 ileri biyolojik arıtma tesisi ile yılda yaklaşık 170 bin metreküp çamurun denize ulaşmasının önlendiği ifade ediliyor.
Tahir Büyükakın temizlenen bölgelerle ilgili şunları aktardı: "Şu ana kadar 190 hektarlık alanda temizlik yapıldı. Temizleme yapılan bölgelerde elde edilen sonuçları da gözlemlemeye devam ediyoruz. Arkadaşlar daha önce yaptığı dalışlarda hem biyoçeşitliliğin kendini yeniden yenilediğini hem de balık popülasyonunda, denizin diğer bölgelerine kıyasla artışlar olduğunu gözlemlemeye başladı. Farklı farklı türler var."
Uzman ve dalgıç değerlendirmeleri
Prof. Dr. Mustafa Sarı dipteki kirliliğin uzun yılların birikimi olduğuna dikkat çekti: "Birikmiş olan bu doğal olmayan atıkların çıkarılması Marmara Denizi’ne çok büyük fayda sağlayacak. Marmara Denizi hem Akdeniz’in hem Karadeniz’in hem de Ege’nin dengesine katkı veren bir ekosistem. Marmara’yı kirlettiğinizde, bir anlamda Karadeniz’i, Ege’yi ve Akdeniz’i de kirletmiş oluyorsunuz. Üstelik Marmara Denizi’nin tüm kıyıları bizim ülkemizin sınırları içinde. Marmara’da olan her şey bizim namusumuzdur"
Savaş Karakaş ise geçmişte İzmit Körfezi’nin dalgıçlar açısından tehlikeli görüldüğünü belirterek, "Bugüne kadar dünyanın yedi denizinde ve Türkiye’nin dört bir yanında dalış yaptım fakat İzmit Körfezi’ne dalmayı hiç aklımıza getirmedik. Çünkü bizim için burası adeta ölümcül bir yerdi. Takdir edersiniz ki burası bir deniz değil, bir bataklık gibiydi. Hiçbir dalgıç bataklığa dalmak istemez ama bugün, yaklaşık 50 hatta 100 yıllık kötü bir alışkanlıktan kurtuluyoruz" dedi.
Biyoçeşitlilikte ilk belirtiler
Dalış sonrası gözlemler, temizlenen alanlarda canlı türlerinin yeniden ortaya çıktığını gösteriyor. Tahir Büyükakın su altında gördüklerini şöyle anlattı: "Denizin dibinde deniz şakayıkları ve benzeri türlerin yaygın şekilde yer tuttuğunu görüyoruz. Bunların deniz tabanına tutunmuş olması, orada bir yaşamın yeniden başladığını gösteriyor. Bu türlerin orada yaşaması çok önemli. Belli kabuklu türler ortaya çıkmaya başlamış. Deniz hıyarı ya da deniz patlıcanı olarak bilinen türlerden var, yengeçler var. Önce kabuklu canlılar geliyor, ardından bu kabuklularla beslenen diğer türler geliyor. Örneğin pisi balığının gelmesi, orada kabuklu türlerin yaşamaya başladığının önemli bir göstergesi. Çünkü pisi balığı, bu canlılarla beslenmek için geliyor"
Bu tür dönüşümün devam etmesiyle birlikte yumurtlama, popülasyon artışı ve tür çeşitliliğinde belirgin iyileşme bekleniyor.
Gelecek beklentisi
Tahir Büyükakın sözlerini şöyle noktaladı: "Ayrıca anemonlar da vardı. Bunlar, denizdeki canlılığın en önemli göstergelerinden biridir. Burada çamurun yer yer 3 metreye kadar ulaştığı bir bölgeden bahsediyoruz. O çamur temizlendi ve denizin dibindeki kum oksijenle buluştu. Daha önce yüzeyi kaplayan balçık tabakası nedeniyle hiçbir canlı türünün burada tutunması mümkün değildi. Şimdi ise kumlu zeminde tutunabilen türler yeniden köklenmeye başladı. Yavaş yavaş diğer türler de beslenmek için gelecek, yumurtalarını bırakacak ve yakın zamanda burada çok daha farklı şeyler görmeye başlayacağız. Hem tür çeşitliliğinin artmasını hem de popülasyonların çoğalmasını bekliyoruz. İnşallah çok güzel şeyler olmaya başladı ve bundan sonrası da hızlı bir şekilde devam edecek."
KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI TAHİR BÜYÜKAKIN, AVRUPA'NIN EN BÜYÜK ÇEVRE PROJESİNDE GELİNEN NOKTAYI GÖRMEK İÇİN DALGIÇ KIYAFETLERİNİ GİYDİ VE İZMİT KÖRFEZİ'NİN DERİNLİKLERİNE İNDİ.
