Bursa Uludağ Üniversitesi ve Jet Robotik ile 3D beton yazıcıda hız ve yerlilik öne çıkıyor
Türkiye'de inşaat üretim süreçlerini kısaltmayı hedefleyen bir çalışma, Bursa Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ile Jet Robotik Mühendislik iş birliğinde öne çıkıyor. Geliştirilen yazıcı ve yerli katkılı beton karışımları sayesinde, 300 metrekarelik betonarme bir evin üç günde tamamlanabilmesi mümkün hale geliyor.
Yazıcı, malzeme ve işleyiş
Sistemde, Jet Robotik Otomasyon Direktörü Arda Bayur tarafından geliştirilen dijital süreç kullanılıyor: Bilgisayarda hazırlanan 3 boyutlu proje onaylandıktan sonra makineye yükleniyor. Uludağ Üniversitesi Ar-Ge ekibinin hazırladığı özel solisyonla karıştırılan beton, tıpkı mürekkeple yazmak gibi katman katman nozul aracılığıyla milimetrik hassasiyetle dökülüyor. Süreç bilgisayar kontrolünde ilerliyor ve duvar yüzeyi makineden çıktığı gibi düzgün oluyor.
Örnek uygulamalarda, 150 metrekare tek katlı bir yapının iç ve dış duvarları 2-3 günde tamamlanabiliyor; bu süreçte şantiyede tek bir usta bulunmuyor, sistemi 2-3 kişilik teknik ekip kontrol ediyor. Ayrıca elektrik ve su tesisatı, çift katmanlı yapı sayesinde duvar içine entegre edilebiliyor.
Maliyet ve verimlilik
Arda Bayur tarafından aktarıldığı üzere, operatör eğitimi yaklaşık bir günlük olup operatör makineyi rahatlıkla kullanabiliyor. Dünya genelinde konvansiyonel ve 3D yazıcıyla üretilen binalarda ton başına harç maliyeti 150-300 dolar bandında iken, ekiplerin çalışmalarıyla bu maliyeti 70-80 dolar bandına indirdikleri belirtiliyor. Ton başına maliyetin bina ölçeğine göre değiştiği vurgulanıyor.
Çevresel katkılar ve patentli katkı
Prof. Dr. Ali Mardani liderliğindeki ekip, çimento üretiminin yol açtığı sera gazı sorunlarına ilişkin de çözümler geliştirdi. Metinde yer alan bilgiye göre, 1 ton çimento üretiminde yaklaşık 1.2 ton hammadde yakımı ve 900 kilometreküp sera gazı salınımı gerçekleşiyor. Ekip, laboratuvarda geliştirdikleri katkıyla çimento üretiminden kaynaklanan sera gazı salınımını %42 oranında azalttıklarını, zararlı krom-6 değerlerini krom-3 seviyelerine düşürdüklerini ve bu katkının patentini aldıklarını belirtiyor.
Hızlı üretim ve uygulama alanları
Projede, 24 saatlik çok kısa bir sürede 200 metrekarelik alanı yazdırıp kullanıma sunabildiklerini ifade eden Prof. Dr. Ali Mardani, teknolojinin deprem sonrası barınma ihtiyacını hızlı çözme, askeri yapılar, deniz ekosistemleri için resifler ve kent mobilyası gibi uygulamalarda kullanılabildiğini aktarıyor. Ayrıca aynı yazıcıyla bank, merdiven, masa, süs havuzu ve saksı gibi mimari şehir mobilyalarının üretilebildiği vurgulanıyor.
Ar-Ge, mevzuat ve gelecek hedefleri
Jet Robotik ekibi, farklı metotlarla 10, 20, hatta 30 katlı binalar için de döküm yapabilecek Ar-Ge çalışmalarına devam ediyor ve bu süreçte devlet üniversiteleriyle ortak projeler yürütüyor. Prof. Dr. Ali Mardani, 2022'den itibaren yapılan çalışmalardan ve çift kompenantlı sistemlere geçişten söz ediyor. Ayrıca Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın mevzuat çalışmalarıyla ilgili yoğun çaba içinde olduğunu belirterek, öngörülerine göre 2026 yılında gerekli mevzuatlar çözülerek Türkiye'de çok katlı binaların bu sistemle yazdırılmasının mümkün olacağını ifade ediyor.
Sonuç
Geliştirilen 3D beton yazıcı ve yerli katkılı harç kombinasyonu, üretim hızını artırırken maliyet ve çevresel etkileri azaltmaya yönelik hedefler taşıyor. Üniversite-sanayi iş birliğiyle ilerleyen projeler, hem barınma krizlerine hızlı yanıt hem de kent içi üretim için yeni bir yaklaşım sunuyor.
Anahtar vurgular: Bursa Uludağ Üniversitesi, Jet Robotik Mühendislik, Arda Bayur, Prof. Dr. Ali Mardani, 3 günde 300 m², 24 saatte 200 m², ton başı maliyet düşüşü, %42 sera gazı azalımı, patentli katkı, 2026 öngörüsü.
HOCALARIN ÇALIŞMALARI
